Stelt u zich voor: steden als Cádiz, Gibraltar, Luxor of Jeddah verdwijnen midden op de dag in duisternis – langer dan vier minuten, en dat op plekken waar hitte en zon normaal koning zijn. Maar tijdens deze bijzondere zonsverduistering in augustus 2027, die tot het beruchte Saros 136-cyclus behoort, loopt alles nét iets anders: het wordt de langste en tegelijk meest toegankelijke totale verduistering van de 21ste eeuw. En ja, u leest het goed – zes minuten nacht, midden op een brandend hete dag.
Astroliefhebbers – van Rotterdammers tot Eindhovenaren die wel een paar uurtjes op het vliegtuig willen stappen – zijn al tijden bezig met de beste plekken, camera-instellingen en reisroutes. Want deze kans komt voorlopig niet meer terug. Wilt u weten wanneer het gebeurt, waar u het meeste kans maakt op onvergetelijke beelden én waarom deze verduistering zo extreem lang duurt? Lees vooral verder.
Waarom wordt deze verduistering zó uniek?
Meestal duurt een totale zonsverduistering amper twee of drie minuten. Maar op 2 augustus 2027 zijn de kosmische puzzelstukjes perfect gelegd: de aarde staat in het aphelium (ver van de zon af), de maan zweeft dichtbij de aarde (perigeum) en de kans op wolken is in veel Afrikaanse en Arabische gebieden in augustus zowat nul. Dat betekent: superscherpe hemel, nauwelijks verstoring – en een recordaantal mensen die het binnen bereik kunnen meemaken, gewoon zonder langeafstandsvlucht.
In Luxor duurt de totale verduistering het langst: zes minuten en 23 seconden tegenover de koninklijke tempels van Ramses II. Toegegeven, in Breda kijken we met lichte jaloezie – maar de kans dat reisorganisaties met speciale eclipstoers komen, is levensgroot. Voor veel astrofotografen is dit ‘dé’ kans van hun generatie.
Route van de schaduw: van Gibraltar tot de Rode Zee
De duisternislandingsbaan begint in het smalle zeestraatje van Gibraltar, waarbij zowel de Zuid-Spaanse als Noord-Marokkaanse kust – denk Cádiz, Tanger – getrakteerd worden op ruim vier minuten nacht. Daarna tolt de schaduw via Algerije, Tunesië en Libië naar Egypte, waar bij Luxor de piek valt. Van daaruit kruipt het zwarte lint over de Rode Zee naar Jeddah, Mekka en zelfs het oosten van Somalië. Buiten de zone van volledige duisternis zal een deelverduistering zichtbaar zijn in vrijwel heel Europa (dus: kleine kans om in het Amsterdamse Vondelpark iets bijzonders mee te pikken), Afrika en West-Azië.
Waarom duurt deze totale zonsverduistering zó lang?
Het draait om drie astronomische trucjes:
1) De maan staat extra dicht bij de aarde – haar schaduw valt dus breder.
2) De aarde zelf staat iets verder van de zon.
3) De maan kruist de schijf van de zon bijna recht over de evenaar – dat vertraagt de schaduw over het aardoppervlak.
Het resultaat: een ‘nacht’ van meer dan zes minuten. Het breedste punt van de schaduwzone is zo’n 275 kilometer – dat zijn ruim zes keer de afstand Utrecht – Zwolle. Combineer dat met de droge hemel boven Egypte en het wordt een wetenschappelijk én esthetisch feest. voor de statistieknerds: een zonsverduistering van deze lengte op het land hebben we niet meer gezien sinds 1991, en we moeten wachten tot 2114 voor de volgende.
Hoe kijkt u het veilig en maximaal slim?
- Plan vooruit. Hotels in Luxor, Cádiz of Jeddah zullen vol zitten – boek maanden eerder, anders blijft er misschien een nachtbus over.
- Oogbescherming is heilig. Gebruik officiële ISO 12312-2 gecertificeerde eclipsbrillen. Home-made of oude films zijn gevaarlijk – een tripje naar de opticien in Utrecht kan het verschil zijn tussen plezier en schade.
- Wees er ruim op tijd. Kom minimaal 24 uur vroeg, zo ontwijkt u files én kunt u alvast scouten voor de beste fotohoekjes.
- Zorg voor schaduw (letterlijk). In augustus is het loeiheet – water, zonnebrand, lichte kleren en iets van een parasol: onmisbaar. In de woestijn even snel een cola halen zit er niet in.
- Mist de schemer niet. Een uur voor de totaliteit beginnen vogels raar te doen, daalt de temperatuur en verschijnen soms mysterieuze schaduwlijnen. Zet een thermometer en geluidsrecorder klaar – herinneringen gegarandeerd.
Cultureel en historisch: van Herodotus tot livestreams in 2027
Zonsverduisteringen zijn door de eeuwen heen magisch gebleven – van Babylonische voorspellers tot de Amsterdamse Universiteit die Einstein’s relativiteit in 1919, tijdens zo’n verduistering, bevestigde. In 2027 pakt Egypte uit met een live-uitzending vanuit Karnak, regelt Spanje educatieve eclipsdagen en organiseert de luchtvaart wereldwijd speciale vluchtcorridors voor astrotouristen. Zelfs Riyadh kijkt naar een nieuwe generatie ‘astro-spots’ rond Al-Ula.
En eerlijk: in een tijd waar virtual reality en satellieten alles op afstand brengen, blijft samen naar zo’n zeldzaam natuurverschijnsel kijken een collectieve belevenis. Zo’n ‘mini-nacht’ overdag bindt miljoenen, van Den Haag tot Kaapstad. Grijp uw kans – dit is het soort herinnering dat u later nóg eens vertelt rond een biertje op het terras van De Balie.
