Herkent u zichzelf in het type mens dat altijd adviezen geeft aan anderen — maar ze zelf vrolijk negeert? Of heeft u in uw vriendenkring zo’n persoon die áltijd weet wat het juiste is, zolang het niet over eigen leven gaat? Dan is dit artikel interessant, want volgens psychologen zijn er opvallende overeenkomsten tussen deze mensen. “Adviezen geef ik genoeg, maar voor mezelf heb ik er nooit eentje,” grapt men wel — maar achter dit patroon schuilen duidelijke psychologische mechanismen. Wat schuilt er achter het klassieke “Je moet eens wat relaxter worden” van iemand die zélf altijd gejaagd is? Of de vriend(in) die aangeeft dat u zich niet moet vergelijken, terwijl hij/zij dagelijks alle LinkedIn-updates scrolt? Laten we samen kijken welke zeven zwakke plekken volgens de wetenschap het vaakst voorkomen bij deze categorie adviesgevers.
Lage zelfreflectie: Advies geven zonder het door te hebben
Veel mensen met deze neiging missen — ironisch — vaak de vaardigheid om naar binnen te kijken. Ze vinden het lastig om eigen emoties, gedrag en valkuilen te observeren. die geringe introspectie zorgt ervoor dat ze hun eigen hypocrisie niet onder ogen zien. Ze herkennen simpelweg niet dat dezelfde adviezen die ze rondstrooien, misschien ook op hun eigen situatie van toepassing zijn. Is het erg? Niet direct, maar het zorgt wel voor een kloof tussen woorden en daden.
Projectie: Eigen issues neerleggen bij anderen
Een veel voorkomende drijfveer: projectie. Adviesgevers projecteren onbewust hun eigen onzekerheden, angsten of verlangens op anderen. Door adviezen te geven, proberen ze indirect hun eigen problemen op te lossen — zonder er echt verantwoordelijkheid voor te nemen. Het is bijna alsof u iemand anders op dieet stuurt, terwijl de eigen stroopwafels op het aanrecht liggen.
Behoefte aan controle: Macht door bemoeienis
Vaak ligt er achter het voortdurend adviseren een behoefte om controle te houden — over de omgeving of anderen. Soms geeft het adviseren een gevoel van invloed, macht of zelfs een beetje belangrijkheid. Vooral in Nederlandse gezinnen, waar men geen blad voor de mond neemt, zie je het terug: “Je moet meer sparen”, zegt de oom die z’n hele vakantiegeld aan Feyenoord-tickets besteedt. Het idee: als de eigen boel niet onder controle is, dan tenminste die van een ander.
Overbescherming: Zorgen voor anderen (maar niet voor zichzelf)
Naast controle kan het ook voortkomen uit een sterk zorginstinct. Sommige mensen voelen zich verantwoordelijk voor het welbevinden van hun omgeving — maar vergeten die zorg voor zichzelf te nemen. Ze zijn er als de kippen bij om de buurvrouw te helpen ontspannen, terwijl hun eigen stress zich opstapelt tot aan de Domtoren.
Perfectionisme: Harde standaarden voor anderen, soepel voor zichzelf
Perfectionisten geven anderen vaak hoge normen mee — “doe het goed of doe het niet” — maar zijn opvallend mild als het op eigen excuses aankomt. De angst om te falen zorgt ervoor dat ze liever anderen adviseren dan zelf in actie komen. Klassiek voorbeeld: online tips delen over een ‘gezond ontbijt’, zelf fastfood ontbijten bij het station.
Zoektocht naar externe bevestiging: Advies als ego-booster
Vaak heeft dit type adviesgever behoefte aan waardering — een beetje goedkeuring van het publiek. Het geven van advies voelt als applaus, dat hun eigenwaarde streelt. Maar let op: deze behoefte aan erkenning betekent lang niet altijd dat ze zelf willen veranderen. De energie zit vooral in het geven, niet in het uitvoeren.
Vermijden van persoonlijke verantwoordelijkheid
Door zich te focussen op andermans problemen, schuiven ze hun eigen uitdagingen aan de kant. Het geven van adviezen is dan een handige afleiding: niet naar de eigen rommel kijken, maar die van een ander opruimen. Door druk te zijn met de issues van vrienden of collega’s, stellen ze groei en verandering in hun eigen leven keer op keer uit.
Interne inconsistentie: Denken weet het beter dan doen
Het gevolg? Steeds grotere interne strijd. Men weet best wat goed is — maar doet precies het tegenovergestelde. Deze innerlijke spagaat is zelden bewust. Soms rationaliseert men de tegenstrijdigheid (“Voor mij geldt het niet omdat…”), maar op de lange termijn vreet zo’n patroon aan het zelfbeeld én tevredenheid. Tijd om de spiegel op te pakken, dus.
Herkent u zich (of iemand anders) in deze valkuilen? Geen paniek — bijna iedereen heeft er vanaf en toe last van, zeker in onze directe Nederlandse cultuur. Maar zodra u merkt dat adviseren een gewoonte wordt die groei blokkeert, is het slim om te investeren in zelfreflectie. Een goed gesprek bij een Amsterdamse coach, een stevige wandeling langs het IJ, of gewoon een reality check aan het eind van de werkdag doet soms wonderen — ook al klinkt het als een cliché.
