Drukte, verantwoordelijkheden, eindeloze prikkels — het moderne leven in Nederland vraagt voortdurend onze aandacht. Maar waarom lukt het steeds minder om tijd te maken voor vriendschap? Wat zegt de psychologie hierover? Ik zocht het uit: u zult zich in veel herkennen.
Individualisme: Het nieuwe normaal (met een schaduwzijde)
Steeds meer Nederlanders geven aan zich eenzaam te voelen — zelfs midden tussen collega’s of op een overvolle zaterdagmiddag in de Albert Heijn. De Spaanse psycholoog Marc Rodríguez noemt onze samenleving ‘hyper-individualistisch’. Ook hier in Nederland zie je dat. U bepaalt uw eigen koers, bouwt aan uw cv, maakt persoonlijke doelen — klinkt krachtig, toch?
Helaas blijkt dat dit individualisme ook keiharde nadelen heeft: meer mensen lopen rond met gevoelens van eenzaamheid en twijfelen aan hun eigenwaarde. Een snelle check: herkent u zich in het idee ‘ik red het wel alleen’? Lees dan vooral verder.
Eenzaamheid onder jongeren: het stille probleem
Het klinkt gek, maar uit recente cijfers van het CBS blijkt: bijna één op de vier jongeren tussen 16 en 29 voelt zich regelmatig alleen. Vooral vrouwen geven dit vaker toe. En eerlijk — ik hoor het steeds vaker in werkmailtjes en gesprekken bij de koffieautomaat op het werk. Vriendschappen zijn essentieel voor uw mentale (en fysieke!) gezondheid. Maar wie durft dat tegenwoordig nog hardop te zeggen?
- Goede vrienden verminderen stress
- Ze vergroten uw zelfvertrouwen
- Ze houden u scherp in uitdagende tijden
“Geen tijd” is vaak geen écht tijdprobleem
De bekende psycholoog Olga Albaladejo zegt het duidelijk: als u vriendschappen uitstelt of blijft afzeggen, heeft dat vaak andere oorzaken dan alleen ‘tijd’. Zelf betrap ik me er ook wel eens op — ineens is het drie maanden later en heb ik die vriend nog steeds niet teruggebeld.
Mogelijke oorzaken:
- Opgebrande werkweken: na een week targets en Zoom-meetings wil je alleen maar op de bank met stroopwafels
- Sociale energie op? Het idee om de stad in te gaan (zeker in regenachtige februari) kan voelen als een olympische sport
- Twijfel: ‘Willen ze mij nog wel zien?’
Toch: even een drankje doen met oude klasgenoten of een rondje lopen met die bekende uit de straat kan juist opladen — meer dan Netflix ooit doet.
De valkuil van schijnzelfstandigheid
We worden dagelijks bestookt met het idee dat je zelfstandig moet zijn. Lekker onafhankelijk. “Je hebt niemand nodig — fix het zelf maar.” Heel Hollands eigenlijk.
De realiteit is anders. Wie wacht tot de ander iets van zich laat horen, kan wachten tot Sint-Juttemis. Schaamte en onzekerheid (‘Is het niet raar als ik nu ineens app?’) zorgen ervoor dat sociale contacten verder vervagen. Ik hoorde laatst op station Utrecht iemand zeggen: “Iedereen is druk, doet z’n eigen ding.” Toch voelt bijna niemand zich daar écht beter bij.
Wanneer hulp zoeken verstandig is
Vaak stoppen mensen met sociale contacten als ze zich mat of verdrietig voelen. Soms sluipt het erin — zonder dat u het direct merkt. Maar de feiten zijn duidelijk: sociale contacten verlagen stress, stimuleren de hersenen en verbeteren uw humeur. Dat geldt óók als u geen spraakwaterval bent of liever buiten de schijnwerpers blijft.
Herken je een blokkade, maar lukt het niet om die te doorbreken? Dan is een gesprek met de huisarts of een psycholoog (denk aan een coach van De Luisterlijn of Mind Korrelatie) geen overbodige luxe.
Praktische tips: zo doorbreekt u het patroon
- Bedenk: contact hoeft niet groots. Samen een koffie bij de Hema is al winst
- Zet een half uur per week in je agenda als ‘sociale date’ — ook al weet je nog niet met wie
- Twijfel niet te lang: stuur gewoon dat appje. De meeste mensen reageren positiever dan u denkt
En even eerlijk: niemand scoort altijd een volle vriendenkalender. Het draait om een beetje aandacht, wat initiatief — en soms een verkeerd gespelde sms.
Laatste gedachte
Vriendschap is geen extraatje. Het is een fundamentele bouwsteen voor uw welzijn — juist in een tijd waarin iedereen op zichzelf lijkt te zijn. Dus: tijd om ‘druk, druk, druk’ te vervangen door ‘even een belletje doen’. Misschien niet altijd makkelijk, maar de moeite waard.
