De geliefde personages van Julia Donaldson en de controverse rondom de tv-adaptatie
De charmante personages van Julia Donaldson zijn al meer dan tien jaar vaste gezichten op de kerstdag-televisie. Maar dit jaar ging het drama achter de schermen verder dan normaal, nadat de maker aandrong op het behoud van haar oorspronkelijk verhaal en dreigde de samenwerking stop te zetten.
Het is inmiddels zestien jaar geleden dat de BBC de eerste televisie-uitvoering uitzond van een van haar kinderboeken, een geanimeerde vertelling van The Gruffalo, gemaakt in samenwerking met illustrator Axel Scheffler. Sindsdien zijn talloze televisieseries gevolgd, waaronder Tiddler, Stick Man en Superworm. Dit jaar staat haar verhaal The Scarecrows’ Wedding centraal op het scherm.
Het verhaal en de hoofdpersonen
De vertelling volgt de schrikdieren Betty O’Barley en Harry O’Hay, ingesproken door Jessie Buckley en Domhnall Gleeson. Ze plannen hun huwelijk, ondanks de pogingen van Reginald Rake, een kwaadaardige rivaal, die door Rob Brydon wordt ingesproken, om hun grote dag te verpesten.
Voor lezers die bekend zijn met het boek is er echter een opvallende wijziging in de plot. De makers van de tv-uitzending vroegen Donaldson om een belangrijk element aan te passen: een brand die ontstaat door het roken van een sigaar moest worden verwijderd. Dit omdat het project anders niet groen licht kreeg.
De discussie over het roken en de creatieve keuze van Donaldson
Toen de producenten haar benaderden met de suggestie de scène te wijzigen, aarzelde Donaldson aanvankelijk. Ze zegt hierover: “Het filmbedrijf zei dat ‘je niemand mag laten zien, zelfs geen slechterik, roken’, terwijl in het boek staat: ‘roken is slecht voor je,’ riep Betty… In eerste instantie zei ik: ‘Sorry, doe het gewoon niet, ik heb er geen moeite mee, ik ga het niet aanpassen.’
Vervolgens bedacht ze dat het misschien toch mogelijk was om de scène een andere draai te geven. “Ik dacht: ‘Als kinderen toch marshmallows kunnen roosteren, waarom niet?’ Het lijkt me dat kinderen dat echt leuk vinden, en ik vind dat het goed werkt. Dus ik heb de verandering zelf doorgevoerd.”
Het standpunt van Ofcom over context en vrijheid van meningsuiting
De Britse Mediaregulator Ofcom verklaarde dat zij altijd rekening houden met “context en vrijheid van meningsuiting”. Ze benadrukken dat “roken… niet mag worden getoond in programma’s die vooral voor kinderen bedoeld zijn, tenzij er een sterke redactionele reden voor is”.
Volgens Donaldson moet men niet te snel denken dat we te beschermend zijn voor kinderen. Ze zegt: “Dat ga ik niet ontkennen – ik ben het daar helemaal mee eens.” Ze vervolgt: “Je krijgt te horen dat je geen verhalen meer mag vertellen over kinderen zonder toezicht van een volwassene, alsof mensen niet kunnen onderscheiden tussen realiteit en fictie.” Vervolgens hoopt ze dat dit een tijdelijke trend is en dat de samenleving meer ruimte zal geven aan kinderboeken.
Wijzigingen in het verhaal: van sigaar tot marshmallows
Donaldson werd gevraagd een deel van haar boek aan te passen voor de animatiefilm, waarbij de scène met de sigaar werd vervangen door marshmallows die worden geroosterd. De originele tekst luidde:
En hij haalde een grote dikke sigaar uit een pakket. De boer had hem domweg in zijn jas laten zitten. “Maar roken is slecht voor je!” riep Betty. “Echt waar, je zou je schamen.”
De aangepaste versie leest als volgt:
Hij graaide in zijn zak en haalde een pakketje marshmallows tevoorschijn. “Zo roze als je jurk, en zo wit als mijn jas. De beste marshmallows! En geloof me, niemand kan ze zo goed roosteren als Reginald Rake.”
Gelukkig voor Donaldson behoort The Scarecrows’ Wedding tot haar favorieten. Ze zegt hierover: “Ik vind dit verhaal zo zomers; het klinkt misschien vreemd dat dat het kerstverhaal is, maar ik denk dat mensen tijdens de feestdagen graag herinneringen aan de zomer ophalen.”
Toekomstplannen en de nieuwe Gruffalo
2026 belooft een druk jaar te worden voor de auteur en illustrator. Het weerzien met de Gruffalo in een nieuw avontuur komt eraan. Scheffler licht toe: “We zeiden jaren dat er geen vervolg zou komen, maar plotseling kwam Julia met een prachtig nieuw verhaal.”
Details over het boek zijn nog beperkt, maar in februari wordt de titel bekendgemaakt. Scheffler laat weten: “Ik kan nog niets zeggen over de inhoud, maar het is een geweldig verhaal dat in september volgend jaar verschijnt.”
De nieuwe Scarecrows’ Wedding-film wordt uitgezonden op BBC One, om 15.10 uur.
