Inhoud van het voorlopige vredesplan
De nieuwste Amerikaanse- Oekraïense vredesvoorstellen omvatten onder andere het voorstel dat gebieden in het oosten die door Rusland zijn ingenomen, kunnen functioneren als vrij economische zones. Daarnaast worden garanties voor nationale veiligheid geboden, waaronder het behoud van het Oekraïense leger op 800.000 militairen en toetreding tot de Europese Unie.
Potentiële oplossingen voor het Donbas-conflict
President Volodymyr Zelenskyy suggereerde dat een ‘ontmilitariseerde zone’ of een ‘vrije economische zone’ mogelijk een oplossing zou kunnen bieden voor de impasse over de toekomst van de regio Donbas. Rusland eist de volledige controle over het gebied, inclusief regio’s die nog niet door hen zijn veroverd, iets dat Oekraïne als onacceptabel heeft aangeduid.
Ontwikkelingen en recente incidenten
De details van het plan kwamen aan het licht terwijl op woensdag twee politieagenten werden gedood bij een bomaanval in Moskou. Deze attack was de tweede in drie dagen, na de dood van een generaal op maandag. Oekraïne heeft niet bevestigd dat zij verantwoordelijk waren voor deze incidenten, maar heeft in het verleden wel aanslagen en moordenaars op vergelijkbare wijze toegeschreven aan zichzelf.
Volgens Ivor Bennett, Moskou-correspondent van Sky News, kunnen de recente explosies mogelijk een Strategische zet zijn van Kiev om het narratief in de vredesbesprekingen te beïnvloeden en te laten zien dat Oekraïne nog steeds aanvalt en in staat is Rusland thuis te treffen.
Vervolg van de diplomatieke onderhandelingen
Het herziene plan werd woensdag publiek gemaakt en volgt op recente gesprekken tussen de VS en Oekraïne in Miami. President Zelenskyy noemde een voorstel van de VS voor een vrije economische zone een ‘potentiële optie’ voor een onafhankelijke Oekraïense staat, maar daarvoor zou een referendum nodig zijn. Dergelijke zones kennen doorgaans andere wet- en regelgeving, zoals lagere belastingen en versoepelde douane- en handelsregels.
Zelenskyy meldde dat Oekraïne en de VS “een groot deel van hun standpunten dichter bij elkaar hebben gebracht,” maar dat er nog geen consensus is over territoriale disputen. Hij wil nu een ontmoeting met Donald Trump, omdat ‘gevoelige kwesties’ op leidersniveau besproken moeten worden.
Reacties en standpunten
De toekomst van de Zaporozje nucleaire centrale, Europa’s grootste, is een ander punt waarover Oekraïne en de VS nog geen overeenstemming hebben bereikt. De VS stelt voor dat Rusland en Oekraïne partners worden in een consortium dat de centrale gezamenlijk beheert, waarbij Rusland als hoofdoperator optreedt.
Het herziene vredesplan bevat ook stevige veiligheidsgaranties en artikel 5-achtige beschermingen om Oekraïne tegen toekomstige agressie te beschermen. Ook wordt er hernieuwde aandacht besteed aan toetreding tot de EU en het behoud van het leger op de huidige sterkte.
De reactie van Moskou en de internationale situatie
De woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, verklaarde dat Moskou haar standpunt zal bepalen op basis van de informatie die is ontvangen via gezant Kirill Dmitriev, die afgelopen weekend Amerikaanse functionarissen ontmoette in Florida. Ook Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff was betrokken bij gesprekken met President Vladimir Poetin begin december, maar zonder doorbraak. De Oekraïense bevolking blijft lijden onder de aanhoudende conflicten.
Deze week werd Moskou getroffen door een van de zwaarste luchtaanvallen in bijna vier jaar oorlog, met meer dan 600 drones en enkele tientallen raketten gelanceerd. Hoewel de meeste werden onderschept, kwamen minstens drie mensen om het leven, onder wie een jong kind. Ook zorgden de aanvallen voor grootschalige stroomstoringen op het elektriciteitsnet.
Oproep tot eenheid
President Zelenskyy bracht woensdag een kerstboodschap uit waarin hij oproept tot eenheid, ondanks het lijden dat Rusland heeft veroorzaakt. In een videoboodschap op Telegram zei hij dat Rusland niet in staat is om het hart van Oekraïne, het geloof in elkaar en de nationale eenheid te bezetten of te bombarderen. Hij benadrukte dat Oekraïners samen in de lucht boven Kyiv, Zakarpattia, Odessa en Kupyansk zijn, waar ze Kerstmis vieren op dezelfde datum, als één grote familie.
