Nieuwe archeologische vondst in Colombia verrast genetici wereldwijd. Onderzoekers hebben skeletten opgegraven op het Bogotá-hoogland die tussen de 6.000 en 500 jaar oud zijn — en hun DNA verbaast de wetenschap: deze mensen blijken geen verwantschap te hebben met de huidige (of zelfs vroegere) inheemse bevolking van Zuid-Amerika. Sommige skeletresten blijken van een tot nu toe onbekende bevolkingsgroep te zijn. Het team onderzocht genetisch materiaal van 21 individuen en publiceerde deze baanbrekende resultaten in Science Advances in mei 2025.
Een verborgen tak op de stamboom — en niemand wist ervan
Tot nu toe dachten genetici dat de voorouders van Zuid-Amerikanen uit twee hoofdlijnen bestonden: de noordelijke en de zuidelijke Native Americans. Deze lijnen ontstonden toen mensen via Siberië naar het continent trokken. Daarna splitste de zuidelijke lijn zich weer verder in minstens drie subgroepen.
Eén ding bleef echter vaag: wanneer én hoe precies mensen van Centraal- naar Zuid-Amerika trokken, daarover discussieerden wetenschappers nog altijd — tot deze vondst het speelveld plots weer verandert.
- De opgegraven jagers-verzamelaars van 6.000 jaar geleden blijken geen enkele genetische link te hebben met de beroemde Anzick-1-mens (bekend van de Amerikaanse Clovis-cultuur) of oude bewoners van de Channel Islands in Californië.
- Hun DNA wijkt niet alleen af van moderne Colombianen, maar ook van álle bekende bevolkingsgroepen, oud én recent, in het hele zuidelijk halfrond.
Het meest bijzondere: het “Colombia_Checua_6000BP” DNA vertegenwoordigt een individuele lijn op de menselijke stamboom, die tot nu toe compleet onbekend was. Dit kan betekenen dat bij de eerste bewoning van Zuid-Amerika méér unieke groepen zijn ontstaan – groepen die we als samenleving helemaal niet meer kennen.
Wat betekent dit voor ons beeld van de Zuid-Amerikaanse geschiedenis?
Andrea Casas Vargas, één van de hoofdonderzoekers aan de Universidad Nacional de Colombia, vertelde op 11 juni aan CNN dat het team “zeer verrast” was door hun eigen resultaten. Zelfs ervaren wetenschappers hadden niet verwacht nú een nieuw menselijk DNA-lijn te ontdekken in Zuid-Amerika.
Kim-Louise Krettek, promovendus aan het Senckenberg Center for Human Evolution in Duitsland, noemt het Bogotá-hoogland een sleutelgebied in de puzzel van Amerika’s vroege bewoning. De regio fungeerde als natuurlijke schakel – de brug tussen Meso-Amerika, het Amazonegebied en de Andes.
Waarom verdwenen deze mensen?
Het onderzoek wekt prangende vragen op: waar kwam dit unieke volk vandaan, en waarom is het compleet uitgestorven? Waren er grote klimaatomslagen, of is deze groep simpelweg overvleugeld door nieuwkomers?
Het team denkt dat vervolgonderzoeken meer licht gaan werpen op dit mysterie. De drang om antwoorden te vinden is groot — want zulke onverwachte vondsten veranderen niet alleen de geschiedenisboeken, maar leggen ook bloot hoe divers en kwetsbaar onze mensengeschiedenis daadwerkelijk is.
Feitje voor tijdens je volgende borrel
Deze vondst is de allereerste keer dat complete genomen uit zó oude menselijke resten in Colombia zijn gesequenced. Geen kleine prestatie — en het smaakt naar meer ontdekkingen in Zuid-Amerika. Nog vragen? Blijf het volgen, aan de Universiteit van Amsterdam en Wageningen wordt er laaiend enthousiast over gesproken, dus grote kans dat je het binnenkort in De Volkskrant of NRC voorbij ziet komen.
