Basilicum. Je koopt het vol goede moed bij Albert Heijn — en ziet het binnen een week kwijnen op de vensterbank. Eerst verliezen de blaadjes hun glans, dan worden ze slap of geel. Uiteindelijk belandt de pot tussen de lege spa-flessen op het balkon. Misschien ligt het niet aan uw groene vingers, maar aan een paar dagelijkse gewoontes die net wat anders kunnen. Met een slimme routine, zonder gekke gadgets of dure groeilampen, krijgt u basilicum die écht blijft groeien. Hier zijn mijn vijf bewezen tips — getest in een Amsterdams stadsraam — waarmee u tot diep in de herfst geniet van verse, geurige blaadjes.
1. Snoei vanaf het begin, niet pas als het te laat is
Dít is de gouden regel voor alle basilicumfans. Veel mensen plukken her en der een blad, maar basilicum herstelt daar niet goed van. Belangrijker: basilicum wordt echt gelukkig van een strakke, gerichte snoeibeurt — altijd boven een bladpaar (dat zijn die twee kleine tegenover elkaar groeiende blaadjes). Zodra uw plantje 15 centimeter haalt, mag u beginnen.
Door net boven een ‘knoop’ te knippen, stimuleert u dat er daar twee stevige stengels terugkomen. Zo wordt uw basilicum bossig — en niet iel. Herhaal dit snoeien elke week of anderhalve week, zelfs als u niet meteen verse pesto wilt maken. Leg de overtollige blaadjes gerust in de vriezer of droog ze. Maar snoei altijd vóórdat er witte bloemetjes verschijnen, want dan verliest de plant zijn kracht en smaak.
2. Veel licht, geen bakplaat
Basilicum groeit van oorsprong aan de Middellandse Zee. Dus ja: veel licht maakt hem blij. Maar de volle middagzon achter een dubbelglas raam (vooral in Rotterdam of Den Haag) verbrandt uw plantje binnen een dag. Ideaal is een Zuid-Oost of Zuid-West venster, met 6 tot 8 uur helder licht en in de hitte een beetje bescherming — een gordijn, parasol of zelfs de schaduw van uw Monstera doet wonderen.
Pro-tip: draai de pot elke twee dagen een kwartslag om een scheve groei te voorkomen. Heeft uw basilicum het niet naar zijn zin? Dan worden de stelen lang en dun, de blaadjes flets. Met genoeg licht krijgt u kortere stelen en die volle, donkergroene blaadjes die zo lekker ruiken.
3. Geef slim water, geen voetenbad
Basilicum haat natte voeten, maar droogte laat hem ook snel hangen. De kunst: alleen wateren als de aarde droog aanvoelt — niet iedere ochtend out of habit. Geef water aan de voet, niet over de blaadjes, en bij voorkeur vroeg in de ochtend of ’s avonds laat. Laat nooit water in de schotel staan: da’s funest voor de wortels.
Is het warm weer? Gooi wat stro of droge blaadjes op de aarde om het vocht vast te houden. Geloof me, uw basilicum dankt u — tot in oktober.
4. Plukken, ook zonder meteen te koken
Dit is misschien tegen het gevoel in, maar hoe meer u plukt, hoe sneller de plant weer nieuwe blaadjes maakt. Wacht niet weken met oogsten: het gevaar is dan dat de plant gaat bloeien, en dat betekent minder én kleinere blaadjes.
Ziet u geen kans alles meteen op te eten? Dit zijn mijn Hollandse hacks:
- Zet steeltjes basilicum in een glas water in de koelkast: goed voor een dag of drie
- Hak blaadjes fijn en vries ze in olijfolie in (ijsblokjesvorm!)
- Maak verse pesto of kruidenboter en vries dat in porties in
- Droog basilicum op een donkere, luchtige plek — ideaal voor de herfst
Het gaat om de cyclus: wie blijft snoeien en oogsten, houdt de groei gaande. U zult zien, de plant wordt voller en vitaler met elke knipbeurt.
5. Voed de plant, maar overdrijf niet
Basilicum groeit hard, maar is kieskeurig: te veel voeding geeft slappe, smaakloze blaadjes. Te weinig — en ‘ie blijft iel. Start bij voorkeur met een rijke, luchtige potgrond (Pokon of DCM doen het prima) en meng er wat rijpe compost doorheen.
Elke drie à vier weken kunt u een klein beetje vloeibare organische voeding geven — brandnetelgier bijvoorbeeld, of compostthee van uw wormenbak. Voor een lokale touch: wat fijn houtas (van een houtkachel) werkt top voor extra kalium. O ja, koffieprut mag heel beperkt, want te veel maakt de grond te zuur. In pot? Ververs elke maand het bovenste laagje aarde met wat verse compost.
Rustig, regelmatig bijmesten = een gezonde, gebalanceerde plant.
Resultaat: een zelfstandige, uitbundige basilicum
Volgt u deze routine, dan wordt basilicum ineens echt voorspelbaar. Na elke oogst maakt hij dubbele nieuwe stengels, vult de pot zich en ruikt uw keuken naar vers Italië — tot diep in het najaar.
U hoeft geen nieuw plantje te kopen bij Jumbo of Intratuin om de twee weken. Eén goed onderhouden basilicum brengt maanden aan blaadjes, seizoen na seizoen. En als de herfst eraan komt? Steek wat stekjes in een glas water; ze wortelen snel (ook op de vensterbank tussen de sambal en de sambal) — het begin van een nieuwe ronde!
Basilicum is geen zeurpiet: hij vraagt alleen om routine en snapt u zijn spel, dan geeft hij alles terug.
