Een veelbelovende carrière en de val door onbewezen allegations
Daniel Naroditsky was een van de meest talentvolle blitz-schaakspelers wereldwijd. Als pionier in de opkomst van competitief snelschaken, vooral tijdens de COVID-19-pandemie, verzamelde hij duizenden volgers online. Op 29-jarige leeftijd was hij al grandmaster, een titel die slechts enkele toppers in de schaakwereld bereiken, en werd hij erkend om zijn snelle beslissingen en uitstekende geheugen.
Zijn echtgenote en familie behoorden tot de Amerikaanse joodse immigranten die uit Oekraïne en Azerbeidzjan naar de Verenigde Staten kwamen. Als kind onderscheidde Naroditsky zich door zijn opmerkelijke concentratievermogen en geheugen. Hoewel hij regelmatig in de top 200 van klassieke schaakspelers stond, was het in de blitz-variant waar hij echt uitblonk. Zijn vermogen om binnen fracties van seconden ingewikkelde beslissingen te nemen, hield hem steevast onder de top 25 spelers wereldwijd.
Ook werd hij een invloedrijke stem in de schaakwereld en werd hij populair door het livestreamen van zijn partijen en het geven van live commentaar. Zijn aspiratie en betrokkenheid bij speed chess maakten hem een herkenbare persoonlijkheid onder online schaakliefhebbers.
Beschuldigingen en de impact op Naroditsky
In 2024 verwoordde de voormalige wereldkampioen Vladimir Kramnik, een gerespecteerd figuur in het schaakmilieu, beschuldigingen dat Naroditsky mogelijk had gesjoemeld. Hoewel deze claims nooit bewezen werden, voelden velen dit als een ernstige aantijging. Kramnik zelf heeft altijd ontkend ooit fouten te hebben gemaakt, maar zijn uitspraken leidden tot een golf van controverse en verdeeldheid.
In de laatste livestream die Naroditsky voorafgaand aan zijn overlijden uitbracht, uitte hij zijn angst over de negatieve perceptie die hem werd toegeschreven. Hij vertelde dat het “heel beangstigend” was dat mensen geloofden dat hij had gesjoemeld, en voegde toe dat sinds de affaire met Kramnik, mensen al snel denken dat hij slechte bedoelingen heeft als hij goed presteert. “Het blijft hangen,” klonk het.
De reactie van de schaakgemeenschap op de tragedie
Na het overlijden van Naroditsky prezen velen in de schaakwereld zijn talent en invloed. Zijn familie riep op hem te herinneren als een passievolle speler die elke dag plezier en inspiratie bracht. Tegelijkertijd kregen de beschuldigingen aan Kramniks adres ook de nodige kritiek op sociale media. Oud-schaakprofs zoals Hikaru Nakamura uitten zich fel tegen Kramnik, terwijl anderen oproepen deden tot stopzetting van verdachtmakingen die niet onderbouwd waren.
De website Chess.com, een van de populairste schaakplatforms, schortte in 2023 de blog van Kramnik op wegens onjuiste beschuldigingen van gesjoemel tegen diverse spelers. Kramnikzelf ontkende enige beschuldigingen en dreigde zelfs juridische stappen.
De vraag naar frequentie en detectie van bedrog in schaak
Hoewel het in fysieke wedstrijden moeilijk is om te betrapt te worden op bedrog, is het online schaakspel gevoelig voor vals spel dat sneller en gemakkelijker kan worden begaan. Volgens professor Kenneth Regan, een expert in informatica en zilverschaak, zijn er jaarlijks tussen de vijf en tien gevallen van fraude bij fysieke partijen, terwijl online dit aantal honderd tot tweehonderd keer hoger ligt. Detectiemethoden bestaan, maar kunnen invasief zijn.
Chess.com CEO Erik Allebest benadrukte dat, gezien het grote aantal gespeelde online partijen – dagelijks ruim 20 miljoen – het statistisch gezien onvermijdelijk is dat incidenten zich voordoen, zelfs bij een zeer lage kans. Het is vergelijkbaar met het toeval dat bij blikseminslag soms twee keer treedt.
In 2022 beschuldigde Magnus Carlsen, door velen beschouwd als de grootste schaker aller tijden, de Amerikaanse speler Hans Niemann van valsspelen. Dit leidde tot een mediaheisa, waarbij Carlsen na een online partij onmiddellijk opgaf en in een fysieke confrontatie won van Niemann, wat het schaken verder in de schijnwerpers plaatste. Uiteindelijk werden juridische procedures stopgezet en zette het sporten zich voort.
Het juridische vervolg en de erfenis van Naroditsky
De internationale schaakorganisatie FIDE heeft een klacht ingediend tegen Kramnik wegens zijn gedrag tegenover Naroditsky. Hierin wordt een patroon van ongepaste uitlatingen en mogelijk intimidatie beschreven. Mocht dit bewezen worden, dan kan Kramnik worden gesanctioneerd met boetes of schorsingen.
Kramnik heeft ontkend enige overtreding en benadrukte dat hij geen persoonlijke aanvallen had gedaan. Desondanks blijft de controverse rondom beschuldigingen en de roep om een eerlijke herinnering aan Naroditsky bestaan. Er is een petitie die meer dan 54.000 handtekeningen verzamelde om Kramniks titel te ontnemen en hem te verbieden deel te nemen aan wedstrijden.
Ook wordt er een speciale prijs ingesteld ter nagedachtenis aan Naroditsky, bedoeld om zijn bijdrage aan de schaakwereld te eren.
Het is duidelijk dat de beschuldigingen niet alleen de reputatie van betrokkenen aantasten, maar voor velen ook een persoonlijke pijn veroorzaken. Voor in de war geraakte spelers en liefhebbers blijft ondersteuning en hulp opgetuigd, zoals de hulporganisaties Samaritans in het VK en de VS, die noodhulp bieden aan wie emotioneel lijdt of suicidaliteit ervaart.
