Wat deze vondst betekent voor ons begrip van genetica vandaag. Recent onderzoek van de Universiteit van Kaapstad — onder leiding van de gerenommeerde antropologe Victoria Gibbons — heeft onverwachts het beeld van de Afrikaanse oergeschiedenis flink op zijn kop gezet. In een rotsachtig onderkomen genaamd Oakhurst zijn menselijke resten gevonden die wijzen op een opmerkelijk oude beschaving, die het Zuid-Afrikaanse landschap al meer dan 10.000 jaar bewoonde.
Welke vergeten beschaving verrast archeologen in Zuid-Afrika?
Wat meteen werd vastgesteld: mensen waren hier al zo’n 12.000 jaar geleden aanwezig. Daarmee is Oakhurst niet zomaar een plek maar een ware historische schat, uniek zelfs op wereldschaal. Sinds het begin van het onderzoek in 2017 zijn DNA-gegevens van dertien individuen onderzocht — allemaal uit dezelfde ruïne.
Het onderzoeksteam, bestaande uit biologische antropologen, archeologen en archeogenetici, ontdekte dat de genomen verrassend veel leken op die van de huidige san en khoekhoe-volken die nu het zuidelijk deel van Afrika bewonen. Dat betekent: er is weinig tot geen genetische vermenging geweest met andere groepen — iets wat zelden voorkomt op deze schaal.
Tussen 10.000 en 1.300 jaar terug zijn er geen nieuwe groepen het gebied ingetrokken; in tegenstelling tot veel plekken in de wereld waar migratie en genetische menging eerder regel dan uitzondering zijn.
Genoomonderzoek onthult fascinerende wendingen in onze geschiedenis
Onderzoekers analyseerden de genen van 13 individuen: bij twee bleek een ouderdom van tussen de 9.000 en 10.000 jaar, bij vier tussen 5.000 en 6.000, vijf tussen 4.000 en 5.000, en nog eens twee tussen 1.000 en 1.500 jaar.
Het gaat om volwassenen: vijf vrouwen en acht mannen. De ouderdom is vastgesteld via de welbekende radiokoolstofdatering van bot- of tandcollageen — hét trucje voor archeologen om het mysterie van leeftijden te ontsluieren.
Hoe werkt dat? In menselijk weefsel zit koolstof-14, een radioactief isotoop die heel voorspelbaar afbreekt. Door de resterende hoeveelheid te meten, kunnen onderzoekers de leeftijd van het materiaal berekenen — een staaltje wetenschap waar je als nieuwsredacteur altijd weer van opkijkt.
Wat betekent deze genetische ontdekking voor onze kijk op Zuid-Afrikaanse geschiedenis?
Opvallend: de Zuid-Afrikaanse bevolkingsgeschiedenis blijkt veel minder “rechtlijnig” dan gedacht. Dit onderzoek toont een continu één genetische lijn aan — millennia lang, zonder grote migratiegolven. Daarmee ondermijnt deze vondst klassieke modellen over hoe mensen zich verspreidden.
Bovendien: de genetische stabiliteit die Oakhurst laat zien, wijst erop dat deze volkeren heel eigen aanpassingen ontwikkelden om duizenden jaren te overleven in hun specifieke omgeving. Voor wie denkt dat evolutie altijd snelle veranderingen vergt: niks blijkt minder waar.
Archeologische resten uit Oakhurst onthullen ook iets over het dagelijks leven van deze mensen. Met unieke technieken — om te jagen, verzamelen, overleven — wisten ze zich prima te redden. Dit alles geeft ons niet alleen zicht op het verleden, maar misschien ook inspiratie voor toekomstig onderzoek.
Ongekende overlevingstechnieken in Oakhurst: lessen uit een vergeten wereld
Wat maakt deze beschaving zo bijzonder? De vondsten suggereren dat de mensen uit Oakhurst sterk cultuurgebonden technieken van overleving hebben ontwikkeld. Ze lijken perfect aangepast aan hun lokale omgeving, met tradities en gewoontes die tot op de dag van vandaag sporen nalaten bij de San en de Khoekhoe. Als je ooit de kans krijgt om het Zuid-Afrikaanse veld in te trekken — vooral het Oakhurst-gebied tussen Kaapstad en Knysna — besef dan dat je letterlijk in de voetsporen treedt van een van de oudste volken ter wereld.
Deze ontdekking maakt één ding duidelijk: menselijke geschiedenis is geen optelsom van migratiegolven en incidenten, maar soms juist van standvastigheid en aanpassingsvermogen. Het DNA uit Oakhurst is ons venster op een verre, nog altijd fascinerende wereld — eentje die je niet snel vergeet.
