Samenvatting van de crisis en de politieaanpak
In de eerste week van oktober hebben de politie van Amsterdam en de politie van West-Midlands via videoconferenties overlegd over de mogelijke risico’s van bezoek van Maccabi-supporters aan Birmingham voor een Europese voetbalwedstrijd. Tijdens dit gesprek werd duidelijk dat tussen de 500 en 800 ultrafanaten van Maccabi in november 2024 naar Amsterdam waren gereisd. Deze supporters, zoals gebruikelijk bij Europese ultras-groepen, werden als georganiseerd beschouwd en vertoonden op sommige momenten agressief gedrag. Daarnaast werd opgemerkt dat veel van de ongeregeldheden in die periode voortkwamen uit provocaties tussen verschillende groepen.
Gedetailleerd overzicht van de incidenten
Op woensdag 6 en donderdag 7 november waren ongeveer 2.500 Maccabi-supporters in Amsterdam aanwezig. Onder hen bevond zich een groep van 500 tot 800 risicovolle supporters, ook wel ultras genoemd. Tijdens deze dagen hield de politie confrontaties tussen pro-Palestina-activisten en Maccabi-supporters voornamelijk in bedwang door preventieve maatregelen te nemen in het stadscentrum. Desondanks bleven incidenten bestaan waarbij beiden partijen verbaal en fysiek werden uitgedaagd; beledigingen werden geroepen en provocaties ingezet.
De politie handhaafde een sterke aanwezigheid om verdere escalatie te voorkomen, maar kon niet voorkomen dat groepen van relschoppers, zowel supporters van Maccabi als sympathisanten van Palestina, met elkaar in botsing kwamen. Vergeleken met andere Europese supportersgroepen met een hoog risicoprofiel, werd vastgesteld dat de Maccabi-supporters zelfverzekerd waren en geen angst toonden voor tegenstanders of de politie.
De incidenten op 7 november
In de vroege ochtend van 7 november, rond 00:20 uur, kreeg de meldkamer meldingen dat ongeveer 50 supporters van Maccabi Tel Aviv een Palestijnse vlag van een gevel aantrokken en het verkeer belemmerden. Sommigen droegen gezichtsbedekkingen, scholden anti-Palestijnse leuzen en intimideerden voorbijgangers. Daarna splitsten de groepen zich op: een richting het Centraal Station en Spui, de ander naar de rosse buurt. Rond 00:32 uur rapporteerde de meldkamer dat supporters op de Rokin hun riemen gebruikten als wapens, taxi’s aanvielen en met hangsloten op scooter-rijders ingedan. Alarmerende inzet van extra politie- en militaire eenheden volgde om de orde te herstellen.
Voortgaande onrust en verdere escalation
Gedurende de daaropvolgende uren bleef het onrustig en werden verschillende regio’s in de stad geconfronteerd met groepen die elkaar bevochten. De politie bleef voornamelijk bezig met het scheiden van deze groepen. De dag erna verzamelden supporters zich op Dam Square voor vertrek naar de ArenA. Tegen 12:15 uur arriveerden de eerste fans, wat snel uitgroeide tot een grote menigte. Zij scandeerden anti-Palestina-leuzen, terwijl jonge mensen op scooters hen observeerden en contact met elkaar onderhielden.
Rond 17:30 uur begonnen de supporters aan de optocht vanaf Dam Square, begeleid door politie tot aan het Centraal Station. Vanuit daar werden zij met speciale metro’s naar de ArenA gebracht. Tijdens de wandeling richtten sommige supporters zich in het Hebreeuws tot het publiek en gebruikten volgens de politie beledigende en racistische taal, terwijl zij een gezichtsbescherming droegen.
De plats van confrontaties vlak voor de wedstrijd
Bij het stadion waren politie en andere beveiligingsdiensten druk bezig om de supportersgroepen gescheiden te houden. Ondanks de spanningen vielen er geen grootschalige gevechten. Rond middernacht verzamelden supporters van Maccabi Tel Aviv zich opnieuw bij het Centraal Station en marcheerden richting het stadscentrum, bewapend met metalen staven en stenen. Er werden stenen gegooid naar taxi’s. Tegelijkertijd actiefden kleine groepen van pro-Palestina-activisten gericht zoekend naar personen die zij als Israëli’s, Joden of Maccabi-supporters bestempelden.
Escalatie van geweld en verspreiding in de stad
Om 23:55 uur begonnen de eerste ‘flash’ aanvallen op Maccabi-supporters op Dam Square, waarna tientallen gewelddadige incidenten zich ontwikkelden in het stadscentrum. De pro-Palestina-rioters gebruikten verschillende methodes om hun doelwitten te bereiken; sommigen liepen te voet, anderen maakten gebruik van scooters of taxis om zich snel door de stad te bewegen, wat snelle politie-ingrepen bemoeilijkte. Dit geweld verschilde in aard van de vroege fase, waarin meestal groepen tegenover elkaar stonden.
Vanaf 1:24 uur nemen de rapportages van aanvallen af, maar de angst onder Joodse inwoners van Amsterdam en Israëlische toeristen blijft hoog. Er wordt melding gemaakt van mensen die zich niet veilig voelen en niet durven te vertrekken uit hun hotels. Het aantal incidenten met geweld neemt nog steeds toe, waarbij de methoden variëren van lopen tot snel vervoer via scooters en taxi’s. Dit vormt een andere vorm van geweld dan de eerdere gevechten tussen groepen.
Huidige situatie en achterliggende gevolgen
Deze ontwikkelingen tonen aan dat, ondanks de verhoogde politie-inzet, het geweld zich niet volledig kon voorkomen of onder controle gehouden. De angst onder kwetsbare groepen blijft bestaan, en de situatie blijft gespannen, vooral voor de Joodse gemeenschap en toeristen uit Israël die zich in de stad bevinden.
