Hoge militaire aanwezigheid en geopolitieke spanningen
In de diepe blauwe wateren van het Caribisch gebied is vanuit de ruimte een niet bijzonder opvallende grijze vlek zichtbaar. Het gaat hier om de USS Gerald R. Ford, het grootste en meest gevaarlijke vliegdekschip ter wereld. Dit schip vormt slechts een deel van een grote vloot die duidelijk gericht is op Venezuela.
Vanaf augustus is de toename van het aantal oorlogsschepen en vaartuigen onder Amerikaanse commando zichtbaar geworden, en dit is slechts op zee te zien. Ook is de luchtmacht ingezet met bommenwerpers die over het Caribisch gebied vliegen en zelfs langs de Venezolaanse kust, waaronder deze week nog.
De Venezolaanse president Nicolás Maduro vertelde publiek dat het land al 22 weken wordt geconfronteerd met agressie vanuit de Verenigde Staten en Donald Trump. De situatie kan mogelijk alleen maar verslechteren.
Laten we die 22 weken teruggaan in de tijd om te begrijpen hoe de situatie zo instabiel is geworden.
De striking van drugsschepen
Op 2 september plaatste het Witte Huis op X (voorheen Twitter) dat er een aanval was uitgevoerd op zogenaamde “narcoterroristen” die fentanyl over de VS wilden smokkelen. Er werd geen direct bewijs geleverd voor deze beschuldigingen.
Sky’s Data & Forensics unit heeft geverifieerd dat sinds het begin van deze aanvallen, in de afgelopen vier maanden, 23 vaartuigen doelwit waren van 22 strikes, waarbij 87 mensen zijn omgekomen.
De meest recente aanval was op 4 december, waarna het Amerikaanse Southern Command aankondigde dat het opnieuw had aangevallen op een drugscheep in de oostelijke Pacific.
Dit was de eerste aanval sinds 15 november, nadat de Amerikaanse minister van Defensie, Pete Hegseth, werd bekritiseerd vanwege een vermeende “tweede aanval” in een eerdere operatie.
De VS voert de aanvallen uit met het oog op drugsbestrijding, ondersteund door sommige bewijzen. Zo meldde de Dominicaanse Republiek dat het de inhoud van een gestrafte boot had gevonden: een grote hoeveelheid cocaïne.
Juridische vraagstukken en controverse
De omstandigheden maken dat er ernstige juridische vragen rijzen. Zo wordt betwijfeld of het labelen van mensen op de vaartuigen als narcoterroristen hen tot legitieme militaire doelwitten maakt, of dat de aanvallen feitelijk extrajudiciële moorden op burgers op zee zijn.
Meer specifiek gaat het om de aard van de eerste aanval en de daaropvolgende acties. Het videomateriaal toont niet wat er na de eerste aanval gebeurde, waarbij mensen in het water werden getroffen zonder dat er een directe dreiging leek uit te gaan.
Dit veroorzaakte een crisis voor Hegseth. Tijdens een vergadering van het kabinet vorige week zei hij dat hij geen overlevenden in het water had gezien toen de tweede aanval begin september werd gelast en uitgevoerd, omdat het schip in brand stond.
De aanval op 4 december wijst erop dat deze strategie niet is gestopt. Naast de aanvallen op zee is het aantal oorlogsschepen en vliegtuigen dat richting het gebied gestuurd wordt, flink toegenomen.
Drugs of olie? Mogelijke motieven achter de militaire operaties
Er wordt door sommigen gesuggereerd dat de situatie niet primair over drugs gaat, maar om toegang tot de olievoorraden van Venezuela. Het land bezit de grootste bewezen olievoorraden ter wereld.
Regeringsgetrouwen en sceptici wijzen op de woorden van Amerikaanse politici en media. Zo noemde de Republikeinse congresvrouw en Trump-aanhanger Maria Salazar het toegangsrecht tot Venezuela’s olie als een “veld vol kansen” voor Amerikaanse oliebedrijven.
Ook president Maduro heeft het thema aangesneden. Enkele dagen later schreef hij een brief aan OPEC, waarin hij de groeiende en illegale dreigingen van de VS tegen Venezuela aan de kaak stelde. Maduro noemde dit een poging van de VS om de grote olievoorraden van Venezuela te grijpen, bij wijze van militaire actie.
De Amerikaanse plannen worden beschreven als een aanval met dodelijk geweld die mogelijk snel wordt ingezet. Donald Trump stelde dinsdag voor dat de aanvallen voortaan vanuit internationale wateren op Venezolaanse bodem zullen worden uitgevoerd.
Maduro beschuldigt de VS al 22 weken van “agressie”, en er worden mogelijk nog meer confrontaties verwacht.
Concluderend
De situatie rondom Venezuela blijft gespannen, met een groeiende Amerikaanse militaire aanwezigheid en vermoedelijke strategische motieven die verder gaan dan de aanvankelijke rechtvaardigingen. De spanningen kunnen de komende weken verder escaleren.
