Overheidssteun voor Grangemouth’s Chemische Plant
De Britse regering heeft onlangs aangekondigd dat zij meer dan 120 miljoen pond zal investeren om de laatste chemische fabriek van het land, gelegen in Grangemouth, Schotland, te redden. Hoewel deze financiering voor enige feeststemming zorgt, lijkt het niet zeker dat dit lange termijn oplossingen biedt.
Verdeeld Overzicht van het Nationale Energie- en Chemische Netwerk
Veel mensen kennen waarschijnlijk de National Grid, het uitgebreide netwerk van hoogspanningslijnen en elektriciteitsinfrastructuur dat het Verenigd Koninkrijk van stroom voorziet. Minder bekend is echter dat er een soortgelijk netwerk bestaat voor aardgas, dat methane door hele regio’s stuurt.
Wat veel minder in de herinnering ligt, zelfs onder insiders van infrastructuur, is het UK Ethyleen Pijpleidingsysteem. Dit ondergrondse netwerk, hoe weinig zichtbaar en bekend het ook is, vormt een kerncomponent van de industriële infrastructuur van Groot-Brittannië. Het geeft bovendien inzicht in waarom de overheid recentelijk zo’n aanzienlijke investering heeft aangekondigd voor de chemische sector in Grangemouth.
Het Belang van Ethyleen
Ethyleen is een cruciale chemische grondstof voor de productie van talloze alledaagse goederen. Het reageren van ethyleen met terephthaleïne resulteert in polyester, terwijl het mengen met chloor leidt tot PVC. Bij polymerisatie van ethyleen ontstaat polyethyleen, ’s werelds meest gebruikte plastic.
Waarom is Grangemouth van Strategisch Belang?
Kort samengevat, ethyleen speelt een grote rol in de chemische industrie. Om die reden werd jaren geleden een pijpleidingsysteem aangelegd dat de verschillende Britse chemische fabrieken met elkaar verbindt. Deze netwerken bundelen belangrijke chemische knooppunten: de fabrieken in Noord-Cheshire, waar chemische stoffen uit zout worden gewonnen, de grote Wilton petrochemische installatie op Teesside, en in Schotland de centrale knooppunt – Grangemouth.
De raffinaderij haalt olie en gas uit de Noordzee en zet dit om in ethaan, dat vervolgens wordt “gesplitst” via een energie-intensief proces waarbij het zeer hoge temperaturen bereikt. Een deel van dat ethyleen wordt ter plaatse gebruikt, maar het grootste deel wordt via de pijpleiding naar andere locaties getransporteerd. Het wordt naar Runcorn gestuurd, waar het door de toenmalige ICI chlor-alkali fabriek, nu in bezit van INEOS, wordt verwerkt tot PVC. Daarna gaat het naar Wilton, waar het wordt omgezet in polyethyleen en polyester.
De Essentie van het Netwerk
Een belangrijk aspect is dat dit netwerk essentiële ondersteuning biedt voor meerdere fabrieken, die vaak onder verschillende bedrijven vallen. Nadat de crackerfabriek in Wilton, tegenwoordig eigendom van het Saoedische bedrijf Sabic, en de ExxonMobil-fabriek in Mossmorran in Fife gesloten werden, blijft Grangemouth als de enige overgebleven productielocatie operationeel.
Hoewel de raffinaderij niet langer gebruikmaakt van olie en gas uit de Noordzee, importeert het ethane uit de Verenigde Staten en produceert het eigen ethyleen. Bij een voorgenomen sluiting van de ethyleen-cracker door INEOS, begonnen beleidsmakers in Westminster zich zorgen te maken. Het was niet alleen de 500 werkplekken in Grangemouth die op het spel stonden, maar ook de keten van fabrieken die afhankelijk zijn van de toevoer via dit netwerk. Het risico op meer dan duizend banenverlies nam toe, afhankelijk van de ontwikkeling.
Huidige Ontwikkelingen
De recente overheidsingreep, waarmee meer dan 120 miljoen pond aan publiek geld in de fabriek wordt gestoken, moet bekeken worden in de context van eerdere steunmaatregelen. Onder meer British Steel, dat dit jaar genationaliseerd werd, Tata Steel in Port Talbot en garanties voor leningen aan Jaguar Land Rover in het verleden ontvingen al steun van de overheid.
Hoewel dit financiële pakket zeker voor enige kerstvreugde zorgt, blijven er twee grote vraagstukken bestaan. Ten eerste lijkt de steun meer reactief dan strategisch. Ondanks beloftes en plannen van ministers, lijkt de overheid vooral te handelen wanneer fabrieken dreigen te sluiten, in plaats van een duidelijke langetermijnstrategie te ontwikkelen.
Toekomst van de Chemische Sector in het VK
Een tweede probleem is dat de reddingsactie in Grangemouth waarschijnlijk niet zal voorkomen dat de crisis zich voortzet in de Britse chemische industrie. Verschillende belangrijke fabrieken sloten de afgelopen jaren, terwijl de sector ruim twintig procent van haar productie verloor in slechts drie jaar tijd. Dit geldt niet alleen voor het Verenigd Koninkrijk, maar ook voor grote delen van Europa.
Structureel is het voor veel chemische bedrijven niet meer rendabel om in het VK te investeren en uit te breiden. Strengere regelgeving en hoge energiekosten maken het minder aantrekkelijk. Het verhaal is dus nog niet voorbij en verdere ontwikkelingen lijken onafwendbaar.
