De groeiende controverse rondom Facewatch
Facewatch staat onder toenemende kritiek van organisaties voor burgersrechten, maar veel retailers verdedigen de inzet ervan met het argument dat ze geen andere keuze hebben. Terwijl de feestdagen nadert en winkels profiteren van de verkoop, blijven de kassa’s stiller dan normaal. De bekende diefstalpraktijk, vaak aangeduid als de ‘five-finger discount’, wordt zo vaak toegepast dat winkels maatregelen nemen om hun verlies te beperken.
De toepassing van gezichtsherkenningstechnologie in de detailhandel
Vanwege de beperkte politie-inzet en de klachten over trage reactie op winkeldiefstal zetten steeds meer bedrijven controversiële gezichtsherkenningstechnologie in. Grote ketens als Sainsbury’s, Asda, Budgens en Sports Direct maken gebruik van Facewatch. Deze cloudgebaseerde beveiligingsoplossing scant gezichten bij binnenkomst en vergelijkt deze met een database van bekende verdachten. Bij een match wordt automatisch een waarschuwing afgegeven aan het personeel, zodat ze op verdachte personen kunnen letten.
Statistieken en toenemende incidenten
Volgens officiële cijfers steeg het aantal winkeldiefstallen in de twaalf maanden tot juni met 13%, goed voor bijna 530.000 incidenten. In augustus werd gemeld dat meer dan 80% van de zaken niet tot een aanklacht leiden. Tegelijkertijd melden winkels dagelijks meer dan 2.000 gewelds- of misbruikgevallen tegen medewerkers. Economisch verlies en veiligheidsproblemen drijven ondernemers ertoe om beveiligingsmaatregelen zelf te nemen, omdat politie meestal slechts op een fractie van de incidenten kan reageren.
De situatie bij Ruxley Manor Garden Centre
James Evans, directeur van Ruxley Manor Garden Centre in Zuid-Londen, gaf aan dat diefstal steeds brutaler en georganiseerder wordt. Momenteel vormt winkeldiefstal ongeveer 1,5% van de omzet. Hoewel dit misschien klein lijkt, betekent het volgens Evans een significante afname in winst. Hij wijst erop dat in één keer goederen ter waarde van duizenden ponden gestolen kunnen worden. Daarnaast haalt hij voorbeelden aan waarbij kinderen worden ingezet om te stelen, omdat ouders wachten in de parkeergarage en zij zelf niets kunnen doen.
Medewerkers krijgen ook geregeld te maken met winkeldieven. In één geval probeerden medewerkers een vermoedelijke dief te stoppen, toen zij bijna werden geschept door een mededader in een auto. Evans benadrukt dat de situatie nu niet meer uitsluitend om verlies van voorraad draait, maar vooral om de veiligheid van het personeel.
Kritiek en zorgen over privacy
De technologie krijgt ook kritiek. Mensenrechtenorganisaties waarschuwen dat deze ontwikkelingen onze privacy ernstig onder druk zetten. Silkie Carlo van Big Brother Watch noemt gezichtsherkenning ‘een gevaarlijke vorm van geprivatiseerde politiewerkzaamheid’. Volgens haar ondermijnt dergelijke technologie de principes van rechtvaardigheid doordat bedrijven gevoelige biometrische gegevens verzamelen zonder duidelijke toestemming.
Carlo vertelt dat haar organisatie vaak berichten ontvangt van mensen die per vergissing werden aangewezen als verdachte. Bijvoorbeeld Rennea Nelson, die ten onrechte werd gemarkeerd in een databank na een gezichtsscan in een B&M-winkel. Ze werd bedreigd met politie-inzet en vertelde dat haar immigratiestatus hierdoor op het spel kwam te staan. Nelson was negen maanden zwanger en had al veel stress, waardoor de gebeurtenis een grote impact op haar had.
Verontwaardiging en reactie van retailers
Later erkende de retailer de fout en bood excuses aan, nadrukkend dat het om een menselijke vergissing ging. B&M stelde dat dergelijke incidenten zeldzaam zijn en benadrukte dat Facewatch strikt in overeenstemming met de UK GDPR opereert om medewerkers te beschermen tegen agressief gedrag.
Nick Fisher, CEO van Facewatch, vindt de negatieve reactie overdreven. Hij zegt dat de beschuldigingen van dystopisme en Orwelliaanse controle onterecht zijn. Volgens hem worden alleen gegevens van herhaalde delinquenten veilig bewaard en opgeslagen, in een verantwoord en proportioneel beleid. Fisher benadrukt dat, zolang technologie op een beheerste manier wordt gebruikt, het een positieve bijdrage kan leveren.
De maatschappelijke discussie over gezichtsherkenning
Desalniettemin is er breed gedeeld ongenoegen en zelfs boosheid over de proliferatie van de technologie. Bedrijven voelen de druk, maar de financiële belangen lijken de doorslag te geven. De discussie richt zich vooral op privacy, ethiek en de verantwoorde inzet van deze systemen.
