Wetenschappers van de Universiteit van Edinburgh hebben bewezen dat biotechnologie echt het verschil kan maken in het duurzaam produceren van paracetamol. Het bekende Escherichia coli-bacterie — vooral berucht door blaasontstekingen — kan nu een molecuul uit een afgedankte plastic fles omzetten in paracetamol. Dat blijkt uit een onderzoek dat onlangs verscheen in Nature Chemistry.
dit is tegelijk een verrassende comeback voor E. coli, een micro-organisme waar lang vooral de handen van werden afgetrokken. Tien jaar geleden bleek al bij het Kyoto Institute of Technology in Japan dat deze bacterie PET-plastic letterlijk op kan eten. Denk aan de plastic flessen van Chaudfontaine of AH-huismerk: het is allemaal PET. En nu toont het team van prof. Stephen Wallace uit Edinburgh aan dat ze dit plastic niet alleen kunnen verteren, maar er dus zelfs bruikbare medicijnen van kunnen maken — zoals paracetamol.
Volgens Wallace was deze doorbraak eerlijk gezegd toeval. “We waren op zoek naar een reactie die je normaal alleen in het lab ziet, de zogeheten Lossen-omlegging. Tot onze verbazing konden de bacteriën dit niet alleen prima aan, maar deden ze het ook nog in hun eigen ‘biologische fabriek’. Dat bracht ons bij de vraag: hoever kun je gaan? Kun je echt plastic afval omtoveren tot iets waardevols zoals paracetamol?”
Het proces blijkt opmerkelijk eenvoudig — het werkt in water, bij lage temperatuur en is binnen een dag klaar. En het rendement? Maar liefst 92%, aldus Wallace.
Hoe lukt het om plastic flessen om te zetten in paracetamol?
De essentie zit ‘m in een specifiek chemisch trucje: de Lossen-omlegging. In het kort zorgt fosfaat, dat sowieso al in Escherichia coli aanwezig is, dat een plastic-molecule wordt omgezet naar een organische stikstofverbinding. Precies het soort bouwsteen dat je nodig hebt om paracetamol te maken.
De onderzoekers braken eerst PET-plastic (uit bijvoorbeeld frisdrankflessen) chemisch af om zo de juiste molecule te verkrijgen. Vervolgens zetten ze levende bacteriecellen aan het werk — die transformeerden dit molecuul tot biomassa én stuurden het als grondstof een biochemisch traject in, tot er uiteindelijk echt paracetamol uit rolde. En dat allemaal met restjes uit het plasticafval!
Hierbij werd gebruikgemaakt van metabolische engineering — de kunst om de ‘interne bedrading’ van een cel te herschrijven zodat die iets nieuws kan. “Zie het als het omprogrammeren van een biologisch printplaatje”, aldus Wallace.
Heel praktisch? Voorlopig helaas nog niet direct inzetbaar in uw lokale apotheek — de ontdekking is een proof-of-concept, op kleine schaal in het lab. Maar uitbreiding volgt: het team werkt aan opschaling en hoopt binnen een paar jaar grotere hoeveelheden te produceren. Pas daarna komen complexe tests en officiële goedkeuringen in zicht.
Toch is het wezenlijk. Veel mensen realiseren zich niet dat vrijwel alle paracetamol nu nog uit fossiele brandstoffen wordt gemaakt, met alle CO2-uitstoot van dien. Biotechnologie biedt hier een alternatieve, veel schonere optie. Wallace: “Als we plastic in medicijnen kunnen veranderen, wordt duurzame chemie echt realistisch.”
Duurzame oplossingen ook in extreme situaties
Plastic afval is in Nederland een groeiend probleem. hoewel projecten als statiegeld op PET-flessen van Spa of AA Drink helpen, blijft de afvalberg gigantisch. Daarom biedt deze techniek nieuwe perspectieven. Door slimme samenvoeging van metabolische engineering (die de chemische reacties in een cel regelt) en organische chemie ontstaan onverwachte, nuttige stoffen — zelfs uit afgedankte plastic verpakkingen.
De echte waarde? Proof dat bacteriën als Escherichia coli kunnen worden ingezet om farmaceutische grondstoffen te maken van praktisch waardeloos afval. “In toekomstig onderzoek willen we kijken of ook andere bacteriesoorten of typen plastics mee kunnen doen”, zegt het onderzoeksteam. Misschien dat we over een paar jaar niet alleen paracetamol, maar ook andere medicijnen, cosmetica of zelfs landbouwstoffen uit PET-flessen halen. hoe dan ook: de deur is open voor een radicaal duurzamere, circulaire aanpak in de chemische industrie — en dat is precies wat we in Nederland hard nodig hebben.
- Praktisch advies: Blijf plastic flessen gescheiden inleveren: jouw flesje kan over tien jaar als basis voor medicijnen dienen.
- Weetje: Elk jaar worden er in Nederland zo’n 1,4 miljard PET-flessen gebruikt – stel je de milieuwinst voor als die direct naar een biotechnologisch proces gaan.
- Trend: Nederlandse startups volgen deze ontwikkelingen op de voet — binnenkort wellicht een Amsterdams of Delfts bedrijf dat inzet op medicinaal hergebruik van plastic?
Samengevat: Van huis-tuin-en-keuken-bacterie tot duurzame geneesmiddelenproducent — dat is waar biotechnologie anno 2025 toe in staat is. De toekomst waarin je eigen statiegeldfles het beginpunt is van je volgende doosje paracetamol, lijkt dichterbij dan je denkt.
