De lange nasleep van county lines-drugshandel
Na tien jaar sinds de eerste identificatie van de opkomst van de zogenoemde “county lines” drugshandel, blijven de gevolgen voor kinderen die hierbij worden gebruikt, steeds duidelijker zichtbaar. Veel van hen zijn inmiddels overleden, verbinden met de gevangenis, of kampen met ernstige psychische problemen als gevolg van de trauma’s die ze hebben doorgemaakt.
Volgens recente cijfers hebben de autoriteiten het afgelopen jaar 3.200 kwetsbare personen, vooral jongeren, doorverwezen naar ondersteuningsdiensten, terwijl er tegelijkertijd 1.200 leden van drugskartels zijn gearresteerd. Deze cijfers onderstrepen dat het probleem niet afneemt, maar juist blijft bestaan.
Persoonlijke verhalen van uitbuiting en trauma
Het verhaal van Lucy
Lucy, die op 13-jarige leeftijd werd ingezet als drugssmokkelaar, was een van de slachtoffers die in 2018 door Sky News werd belicht. Tijdens een reis van Londen naar Southampton werd ze door haar eigen bende overvallen en gestoken als straf. Vervolgens werd ze schulden gekoppeld en gedwongen drugs voor hen te smokkelen zonder vergoeding. Op dezelfde leeftijd raakte ze zwanger van een bende lid.
De ervaring heeft haar traumatisch getroffen. Ze vertelt: “Mijn paranoia nam de overhand. Ik moest constant de deuren vergrendelen, de ramen controleren, achter me kijken op straat. Ik voelde me voortdurend onrustig, niet in staat om normaal te ademen.”
Ze is nu begin 20 en woont in een beschermde woongroep, op de vlucht voor een gewelddadige man. Volgens haar heeft haar ervaring haar diepe mentale problemen gegeven, waardoor ze werd opgenomen voor behandeling.
Het verhaal van Olly
Olly, een autistische jongen van 13 jaar, uit Reading, werd in dezelfde periode door zijn eigen bende overvallen tijdens een trip naar Londen. Zijn moeder, Amanda, vertelt dat haar zoon toen werd geïdentificeerd als kwetsbaar en beïnvloedbaar. Zijn vriendenkring veranderde nadat hij naar de middelbare school ging, en soms bleek hij verder van huis te zijn dan toegestaan.
In januari 2021 werd Olly door een 14-jarig meisje naar een veld gelokt, waar hij door twee jongens van 13 en 14 jaar werd vermoord. Amanda benadrukt dat ze wel had gewaarschuwd dat haar zoon gevaar liep en dat hij had gewaarschuwd dat kinderen hem wilden steken.
De omvang van uitbuiting onder kwetsbare jongeren
In augustus 2015 meldde de National Crime Agency dat er een groeiend inzicht was dat kwetsbare jongeren werden uitgebuit om straatdealers te ondersteunen. Men stelde dat “county lines” een nationaal probleem vormen waarbij mobiele telefoons worden gebruikt om drugshandel te organiseren buiten de eigen regio’s.
Het leidde tot een toename van messteken en geweld onder jongeren, en er kwam in dat jaar een nieuwe wet, de Modern Slavery Act, die uitbuiting van kinderen erkende en strafbaar stelde.
Radicalisering en invloeden binnen gezin en omgeving
Een moeder, Laura, beschrijft hoe haar zoon werd “geradicaliseerd” tot drugshandel en zich leek te gedragen alsof hij op afstand werd bestuurd. Na een telefoontje van een bende lid liep hij weg tijdens de schoolroute en heeft ze sindsdien moeite hem onder controle te krijgen. Zijn gedrag en mentaliteit werden beïnvloed door de bende, en uiteindelijk werd hij ook opgenomen vanwege psychische problemen.
Giften met verborgen kosten
Sarah, die haar achternaam niet wil delen, vertelt dat haar zoon op 12-jarige leeftijd werd betrokken bij county lines nadat hij een maaltijd bij McDonald’s kreeg in ruil voor een fiducie. Elke gift die hij ontving, zoals schoenen of een fiets, bleek een schuld te zijn, die in de loop van de tijd moest worden afbetaald. Tegenwoordig zit haar zoon gevangen wegens drugsbezit en het voorbereiden van verkoop, met blijvende fysieke en mentale littekens.
De harde realiteit en de maatschappelijke afhandeling
Volgens een rapport van Sky News in 2018, dat het verhaal van Lucy vertelde, werd de problematiek van county lines vormgegeven in de theatrale productie CODE. Beide ouders, Amanda en Sarah, vinden dat ieder kind en ouder zich bewust moet zijn van de gevaren en de impact van dergelijke verhalen.
De acteur en rapper Still Shadey, die in Zuid-Londen is opgegroeid en zelf vrienden had die werden uitgebuit, benadrukt dat de gevolgen altijd ernstig zijn: “De uitkomsten zijn duidelijk, de gevolgen zijn dood, gevangenisstraf of het verlies van je gaandeweg bewuste geest.”
De voortzetting van de strijd en wetgeving
Hoewel de media-aandacht de laatste jaren minder is, blijft de politie actief in het bestrijden van county lines. Sinds juli 2024 zijn meer dan 2.300 “deal lines” gesloten, wat het hoogste jaarlijkse aantal sinds het begin van het County Lines-programma in 2019 is.
De Minister van crime en politie, Sarah Jones, veroordeelt de uitbuiting van kwetsbare personen en kinderen als verwerpelijk en laf. Zij wijst op het nieuwe wetgevingspakket dat in de komende wet zal worden opgenomen, waarbij onder andere de strafbaarheid van “criminele uitbuiting van kinderen” wordt verhoogd tot een maximum van tien jaar gevangenisstraf.
