Contactmogelijkheden en Livestream Q&A over de Oekraïne-oorlog
Voor het stellen van vragen aan Michael Clarke, kunnen geïnteresseerden gebruik maken van het formulier bovenaan deze pagina. Daarna worden kijkers uitgenodigd om terug te keren naar deze pagina om om 13:00 uur de nieuwste live Q&A over de situatie in Oekraïne te volgen. Tijdens deze sessie wordt bekeken of de gestelde vragen worden beantwoord.
Professor Michael Clarke zal vandaag live antwoord geven op vragen over de oorlog in Oekraïne. Aanmelden kan door de vragen in het daarvoor bestemde veld onderaan de pagina te plaatsen, om zo deel te nemen aan het gesprek.
De vergadering vindt plaats op woensdag 17 december 2025 om 11:55 uur in het Verenigd Koninkrijk.
Belangrijke Onderwerpen van de Week
Deze week stond in het teken van verschillende strategische vraagstukken. Zo werd onder meer besproken of Europa de bevroren Russische activa zou inzetten om Oekraïne te financieren en wat de implicaties zouden zijn bij een mislukking van dit plan. Ook werd er ingegaan op de vraag of Oekraïne zonder voldoende financiële steun kan overleven binnen enkele maanden.
De Europese leiders zoeken naar alternatieve financieringsbronnen nu de Verenigde Staten hun steun hebben stilgelegd. Een optie die wordt overwogen, is het gebruik van bevroren Russische tegoeden, dat momenteel vooral wordt aangehouden door een Clearingbedrijf in België. België uit bezorgdheid over juridische aansprakelijkheid, aangezien Rusland het plan beschouwt als ‘diefstal’. De Europese Unie hoopt hierover overeenstemming te bereiken tijdens de top op 18 december.
Volgens Michael Clarke is België ‘onder intense druk om toe te geven’, en hij verklaart: “Ik denk dat ze ervoor zullen kiezen omdat ze kijken naar twee of drie verschillende mechanismen om het mogelijk te maken en ze doen dit uit wanhoop.” Clarke waarschuwt dat Oekraïne in grote problemen zal komen als de EU niet doorgaat met de plannen, omdat het land dan geen geld meer heeft om de oorlog te financieren. Hij verwacht echter dat er weerstand zal ontstaan van onder meer Hongarije, Rusland en de Verenigde Staten, maar dat de actie Oekraïne genoeg middelen zal geven voor de komende jaren. Daarnaast ziet Clarke de beweegreden daarin dat de Verenigde Staten zullen worden geconfronteerd met het feit dat Europa niet zal toegeven aan Amerikaanse chantage op andere gebieden.
De Mogelijkheid van Militair Verdedigingswerk
Na een mogelijke vredesovereenkomst wordt er ook stilgestaan bij de vraag hoe succesvol Oekraïne haar resterend gebied kan verdedigen en verdere Russische aanvallen kan voorkomen. Een strategie die wordt overwogen, is het in de diepte graven van mijnen langs de grens met Rusland en de getroffen gebieden om aanvallen te vertragen of te verhinderen.
Dit weekeinde werden verschillende documenten opgevoerd tijdens de onderhandelingen over een vredesplan, waaronder één over veiligheidswaarborgen, een van de meest gevoelige onderwerpen. Europese functionarissen hebben eerder gesproken over het omtoveren van Oekraïne tot een ‘stalen pikhouweel’ om verdere Russische aanvallen te voorkomen.
Volgens Clarke kan geen enkel militair middel op zich Oekraïne volledig beschermen. “Er is geen fysieke oplossing voor het veiligheidsprobleem van Oekraïne,” stelt hij. Zelfs mijnenvelden zouden slechts een aanvaller vertragen en niet stoppen. De enige echte afschrikmiddel zou deterrentie zijn: de wetenschap dat Europese en mogelijk Amerikaanse troepen klaarstaan om in te grijpen, wat op dit moment nog zeer onwaarschijnlijk is. Hij voegt toe dat als Oekraïne de bolwerken in de Donbas opgeeft, enige beveiliging slechts haalbaar is door zware bewapening en steun van bondgenoten.
Een bredere Amerikaanse militaire steun wordt door Clarke als onwaarschijnlijk beschouwd, en zelfs een langetermijnveiligheidsgarantie door Europese troepen is een “lange-termijnaspiratie” die niet vóór het voorjaar gerealiseerd kan worden.
De Toekomst van de Amerikaanse Troepen in Europa
Wat betekent het mogelijke vertrek van Trump uit het Witte Huis voor de Amerikaanse bases in Europa? Volgens voormalig president Joe Biden telde de Verenigde Staten eind 2023 ongeveer 80.000 soldaten in Europese NAVO-lidstaten. De toekomst hiervan hangt sterk af van de mate waarin Trump de banden wil verminderen.
Michael Clarke schat dat ongeveer 15 van de bijna 40 bases aanzienlijk zijn, en dat er mogelijk een terugtrekking van circa 25% van de Amerikaanse strijdkrachten zal plaatsvinden. Het exacte aantal dat wordt teruggebracht, is echter afhankelijk van welke troepen worden teruggetrokken. Een volledige uittreding van gevechtstroepen zou minder problematisch zijn, omdat ze snel kunnen terugkeren, maar het terugtrekken van logistieke en ondersteunende eenheden is ernstiger, legt Clarke uit.
Hij wijst erop dat een symbolische terugtrekking wel mogelijk en omkeerbaar is. Volgens Clarke kost het terughalen van troepen naar de VS meer dan hun in Europa behouden, maar voor de internationale betrekkingen zou het behouden van bases in Europa een strategisch belang blijven.
Europese Leiders en de Invloed van Trump
De opmerkingen van Donald Trump over zwakke Europese leiders werden deze week breed besproken. Trump beweerde dat leiders in Europa, zoals Macron, Starmer, Merz en Meloni, binnenlandse problemen hadden en niet effectief zouden zijn. Clarke erkent dat de leiders van de grote vier Europese landen momenteel geconfronteerd worden met binnenlandse problemen, maar benadrukt dat zij deze internationaal goed aanpakken en dat de Europese landen doorgaans in een unie opereren. Wanneer twee of meer landen op één lijn zitten, gebeurt er meestal iets.
Trump was van mening dat de nieuwe Amerikaanse strategie in Europa, waarin hij Europa als onrealistisch beschouwde en de verwachting uitsprak dat migratie het continent onherkenbaar zou maken, de wereldorde fundamenteel zou veranderen. Clarke stelt dat er momenteel geen weg terug is voor de Verenigde Staten; het beleid van Trump bevindt zich in een fase van bewuste verwarring en proactiviteit, en deze tendens zal mogelijk nog jaren blijven bestaan.
De Waarde van een Achterwaartse Reactie op Rusland
Over de vraag of Europa de agressie van Rusland moet beantwoorden door offensieve maatregelen, zoals de VS deed met bombardementen op Iran, waarschuwt Clarke dat die aanpak niet wenselijk is. De West wil Oekraïne ondersteunen in het weerstaan van de aanval, niet Rusland direct aanvallen. Toch wordt benadrukt dat Rusland continu de agenda bepaalt en Europa vooral reageert.
Clarke vermoedt dat het daar vroeg volgend jaar mogelijk toch toe komt, vooral als Amerikaanse steun aan Oekraïne wegvalt. Europa zal dan moeten bepalen of het meer proactief wil optreden, bijvoorbeeld door het invoeren van een no-fly zone of het inzetten van Europese troepen langs de grens met Wit-Rusland.
Rusland en de Versterking van de Narratief over NATO
De claim van Rusland dat het in Oekraïne eigenlijk tegen NATO vecht, wordt versterkt door het overlijden van Britse soldaat Lance Corporal George Hooley in Oekraïne. Rusland beweert dat Britse troepen betrokken zijn bij terrorisme en sabotageactiviteiten in Oekraïne, en dat NATO zichzelf inzet in het conflict.
Volgens Clarke is dit onderdeel van de Russische verhaallinie: “Ze zeggen dat… dit NATO is dat Oekraïne als frontlinie gebruikt.” Rusland ziet zichzelf als ‘weerstand bieden tegen een westerse poging om Rusland te overheersen’, met Oekraïne als voorwendsel. Ook Chinese en Noord-Koreaanse troepen worden door Clarke genoemd als betrokken aan de zijde van Rusland.
