De confrontatie op het strand
In de schemering van de duinen staan meer dan honderd migranten klaar, klaar om te rennen. Een enkele politie-wollig terreinwagen patrouilleert langs het twee mijl lang strand. Met het tij op zijn laagste is het slechts 400 meter van de duinen tot het water. Om zeven uur ’s ochtends, terwijl het nog donker is, maakt de eerste groep de sprint van 400 meter naar de waterlijn. Ondanks dat de wagen een halve mijl verderop ligt, worden ze door de koplampen opgemerkt wanneer deze dichterbij komt. Ze verhogen hun tempo, terwijl het licht zich rondom hen verspreidt terwijl ze door plassen op het zand spatten. Het politievoertuig cirkelt dan als een ineffectieve herdershond, terwijl de groep zich verspreidt rondom het knipperende voertuig.
Agenten stappen uit met zaklampen, maar hun acties blijven beperkt. Eén agent struikelt, een andere roept, terwijl er slechts drie agenten zijn om een groep van dertig te controleren. De migranten trekken verder, totdat de panto-mime-actie stopt…
Nu is alles stil. De agenten richten hun zaklampen op de migranten die in de schemering in de golf breken – onder hen heeft iemand een kind in een roze jas op de schouders. Via een netwerk van internationale mensensmokkelaars hebben zij uit alle hoeken van de wereld de reis ondernomen om hier te komen, in een poging om het Verenigd Koninkrijk te bereiken. Ook zij kwamen via smokkelaars op dit punt.
Het internationale smokkelaarsnetwerk
De reis begon in Londen met Ali, een pseudoniem, die zich niet meer herinnerde hoeveel mensen hij in het Verenigd Koninkrijk had gebracht. Hij vervoerde vroeger mensen in vrachtwagens en fungeerde als taxichauffeur door Europa, vaak betaald via restaurants en wisselkantoren in het Verenigd Koninkrijk. Meer dan twintig jaar geleden ontvluchtte hij door oorlog verscheurd Irak, nadat hij zichzelf had gesmokkeld door het Kanaal in de achterbak van een vrachtwagen. Op zestienjarige leeftijd droomde hij van een rustig leven als winkelier in Londen. Zijn asielverzoeken werden niet toegewezen, maar hij heeft zich wel tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk kunnen bewegen, soms werkend op migrantencampments in Frankrijk als onderdeel van een crimineel netwerk dat anderen hielp illegaal het VK binnen te komen.
Volgens Ali zijn smokkelaars “overal” aanwezig. Hij beschrijft het Kurdish-netwerk waarin hij werkzaam was: “Het is niet één persoon, maar meerdere mensen met connecties — de een in Londen, de ander uit Turkije, weer een ander uit België of Nederland.” Hij vertelt dat de arbeid op de campings in Frankrijk wordt verricht door verschillende werkers, terwijl de leiders zich vaak verborgen houden. “De leiders kopen de boten en sturen de migranten erin,” zegt hij. De boten worden vooral in Duitsland gekocht, en een ticket voor een oversteek van ongeveer 70 euro kost tussen de 2.000 en 3.000 pond per persoon.
Hij geeft ons inzicht door ons te verbinden met een van zijn contacten die nog in een migrantencamping in Teteghem, bij Duinkerken, woont.
De zoektocht naar levensvesten
Na de reis naar Dunkerque informeerde de contactpersoon ons dat “70 personen met levensvesten naar de bushalte gaan.” Vol vertrouwen volgden we dit gerucht en zagen in het daglicht een grote groep langs de snelweg lopen richting een bushalte. Ze droegen fluorescerende levensvesten, gedragen over de schouders of verborgen in vuilniszakken. Eerder hadden we vastgesteld dat de migranten de vesten voor ongeveer 30 euro per stuk kochten in de lokale Decathlon. We filmden hoe ze de vesten pasten, terwijl een nieuwe levering werd aangebracht om de voorraad aan te vullen. Daarnaast registreerden we een groep die een tiental vesten naar de hoofdweg bracht, richting het kamp in Teteghem.
Decathlon herhaalt dat ze niet in bulk verkoopt en regelmatig contact onderhoudt met de autoriteiten. Onderweg op de bus, die vertrok vanuit Grande-Synthe, vertelden twee jonge mannen uit Afghanistan dat ze hoopten dat deze dag hun kans zou worden om naar het VK te gaan. Niemand leek precies te weten waar de bus heen ging. Aan boord viel een man op met een pet, die met verschillende mensen overlegde en ons argwanend aankeek. Toen iedereen uit de bus werd gezet in Gravelines, leidde hij de groep via de achterafstraatjes het platteland op, richting de kust.
De afgebroken overtocht
In de vroege uren zagen wij een andere groep door een tussenpersoon worden begeleid. Vervolgens, aan de waterlijn, na dat de migranten over Petit-Fort-Philippe door de politie waren achtervolgd en de boten in beweging kwamen, was de enige die nog in het water stond zonder levensvest de man in de pet. Hij leek geen intentie te hebben om te reizen. Het wachten die hele nacht had geen succes gehad voor deze groep. Hun boot, die al half geladen was verderop de kust, kwam binnen, maar liep op problemen. De man in de pet leek dat te voelen en drong erop aan dat iedereen verder ging. Ongeveer 40 migranten met vesten spilled uit de zachte boot op het strand.
“Punctie,” zei een man terwijl ze terugliepen naar de duinen. De pomp die werd gebruikt om de 20-voets lange boot, bedoeld voor 70 personen, weer op te blazen, was zo klein als die voor een kinderbootje. De afgebroken reis had de betaling van duizenden ponden aan smokkelaars uitgesteld, vaak in vertrouwen totdat de klanten in het VK aankwamen. Ali zegt dat hij soms betaalt vanuit familieleden van de gesmokkelden in het VK, waarbij hij Britse bedrijven of personen als trustees inzet om het geld te beheren. “Ik heb bijvoorbeeld restaurants of wisselkantoren die ik vertrouw, en ik vertel hen het geld te bewaren,” legt hij uit. “De man zal mij bellen en zeggen dat hij het geld heeft, en dan geef ik goedkeuring.” Zodra de migrant in het VK aankomt, ontvangt Ali zijn vergoeding.
De gevaren van de overtocht over het Kanaal
Op het strand zagen wij veel migranten die tegen gereduceerde prijs over de zee werden gebracht: kinderen, kleintjes en baby’s. Dat ochtend registreerden we twee van de drie succesvolle overgangen die later door het ministerie van Binnenlandse Zaken werden vastgesteld, waarbij in totaal 210 migranten werden vervoerd. Hiermee kwam het jaar totaal op 36.900, hoger dan in 2024. De Franse politie was bij beide overgangen aanwezig, meestal als toezichthouders. Toen een Iraanse man verdacht van niet te willen reizen uit de boot viel, werd hij samen met drie anderen aangehouden op verdenking van mensensmokkel. De Nationale Criminele Agentschap meldt dat in het afgelopen jaar meer dan vijftig georganiseerde misdaadgroepen zijn ontbonden door gezamenlijke operaties met Frankrijk. Ondanks 190 arrestaties blijven mensen de grens over proberen te steken. Van Duinkerken tot Dieppe, met 120 mijl kustlijn, wordt de reis als het zoeken naar een naald in een hooiberg vergeleken, maar met wat lokale inlichtingen konden we tijdens onze drie dagen in Frankrijk twee van de drie overgangen filmen en enkele gangledenorganisaties opmerken. Het is de vraag of de Franse autoriteiten meer kunnen doen om vertrek te bemoeilijken, boten in beslag te nemen en faciliteiten te arresteren. Kort nadat we de boten zagen vertrekken, raasde een storm langs de Franse kust, waardoor het reisseizoen werd stilgelegd en de tentenkampen in Teteghem werden verwoest, wat meer ellende bracht voor degenen die achterbleven. In de afgelopen twee jaar verdronken meer dan honderd mensen tijdens de oversteek, maar ondanks dat zoveel mensen de overtocht waagden, blijven velen het risico nemen. Op de kust waakte ik over een familie uit Soedan met drie kleintjes, die het water met de boot in de achtervolging hadden gemist. Ik waarschuwde hen voor het gevaar van de Kanaaloversteek en vertelde de vader dat dit jaar 24 mensen waren overleden. Hij antwoordde dat “Soedan gevaarlijker is”.
Extra rapportage door Nick Stylianou, gespecialiseerde producer.
