Wat gebeurde er?
Op beelden die door de Amerikaanse procureur-generaal Pam Bondi werden gedeeld, is te zien hoe Amerikaanse troepen een invalbevel uitvoeren op een ruwe olie-tanker. In de video, vermoedelijk opgenomen vanaf een helikopter, is een helikopter te zien die vlak boven het schip hangt terwijl de troepen zich snel via touwen op het dek neerlaten. Tegen de achtergrond van kamuflagemateriaal stormen de soldaten met grote wapens het schip op, richten hun wapens op een deur en dringen binnen.
Het videomateriaal toont ook dat de troepen zich naar de brug haastten en dat anderen zich door de superstructuur van het schip verplaatsten. Bondi bevestigde dat meerdere Amerikaanse inlichtingendiensten en veiligheidsdiensten bij de operatie waren betrokken, waaronder het FBI, Homeland Security, de Amerikaanse kustwacht en het Ministerie van Defensie. De elite-eenheden van de kustwacht, getraind in hoogrisicovoorzieningen voor maritieme aanvaringen, speelden een sleutelrol in de operatie, vooral gericht op het bestrijden van terrorisme en drugshandel op zee. Daarnaast waren actieve Amerikaanse militairen betrokken, zij ondersteunden de surveillance vanuit de lucht en het vervoer per helikopter, hoewel zij niet het schip mochten betreden vanwege hun actieve dienststatus onder de zogeheten Title 10-opdrachten.
Waarom werd het tankerschip in beslag genomen?
Bondi verklaarde via X dat het schip werd gebruikt voor het vervoeren van gesanctioneerde olie uit Venezuela en Iran. Volgens haar was dit al jaren het geval en was het schip onderdeel van een illegaal olie-verzendnetwerk dat terroristische groepen in het buitenland steunde. Ze zei niet om welk schip precies ging, onder welke vlag het voer en waar het incident had plaatsgevonden.
Volgens het Britse maritieme risicobeheerbedrijf Vanguard is het in beslag genomen schip de Skipper, dat door de Verenigde Staten werd gesanctioneerd wegens vermeende betrokkenheid bij de Iraanse oliehandel onder de naam Adisa. Het schip verliet tussen 4 en 5 december de belangrijkste oliehaven van Venezuela, José, nadat het circa 1,1 miljoen vaten olie had geladen. Satellietgegevens, geanalyseerd door TankerTrackers.com en interne gegevens van het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA, bevestigen deze informatie.
De maritieme autoriteit van Guyana stelde dat de Skipper onterecht de nationale vlag van Guyana voerde en kondigde aan stappen te zullen ondernemen tegen het ongeautoriseerd gebruik van de vlag.
Wat zei Donald Trump?
Trump meldde op woensdag bij de White House dat ze net een tanker hadden in beslag genomen voor de kust van Venezuela, en dat het de grootste tanker was die ooit in beslag werd genomen. Hij voegde toe dat er “andere dingen” aan de gang waren, maar geen verdere details gaf over de operatie.
Later verklaarde hij dat de tanker “om een heel goede reden” was in beslag genomen en dat de olie op het schip waarschijnlijk zou worden gehouden. Hij suggereerde ook dat de Colombiaanse president Gustavo Petro, die in september bij een pro-Palestijnse demonstratie op het podium stond en de Trump-regering boos maakte, misschien “de volgende” zou kunnen zijn, als zijn land niet “wijzer wordt” over vermeende drugshandel.
Wat zei Venezuela?
De Venezolaanse president Nicolás Maduro sprak niet expliciet over de in beslagname tijdens een toespraak op een demonstratie georganiseerd door de regeringspartij in Caracas. Wel stelde hij dat Venezuela klaar is om “de tanden van het Noord-Amerikaanse rijk te breken, indien nodig”.
De Venezolaanse overheid noemde de actie een “openbare diefstal” en beschreef het als “een daad van internationale piraterij”. Ze zeiden dat ze hun soevereiniteit, natuurlijke hulpbronnen en nationale waardigheid met volle vastberadenheid zouden verdedigen. Verder kondigden ze aan dat ze de inbeslagname bij internationale organen zouden aanvechten.
Waarom richt de VS zich op Venezuela?
De Verenigde Staten beschuldigen Maduro ervan leiding te geven aan een narcostraine in Venezuela, wat hij ontkent. Op 2 september plaatste het Witte Huis een bericht op X dat het een aanval had uitgevoerd op zogenaamde “narcoterroristen” die fentanyl naar de VS smokkelen, zonder echter bewijs te leveren voor de beschuldiging. Tegelijkertijd bevestigde Trump dat hij CIA-operaties had goedgekeurd om het vermeende drugssmokkel in het land aan te pakken.
Maduro beschuldigde Trump ervan regimeverandering te willen en een “nieuwe, eeuwigdurende oorlog” tegen Venezuela te willen leiden, terwijl hij beweert geen banden met de drugshandel te hebben. Volgens Sky News’ hoofdcorrespondent Stuart Ramsay wordt de meeste fentanyl die in Amerika wordt gebruikt, voornamelijk in Mexico vervaardigd en niet in Venezuela. Ramays stelt dat de drug via de zuidelijke grens direct in de VS wordt gesmokkeld, terwijl Venezuela vooral een doorvoerlande is die grote hoeveelheden illegale cocaïne uit Colombia, Peru en Bolivia doorgeeft.
De Venezolaanse regering ziet Amerikaanse acties als een poging om de olievoorraden van het land te pakken, die tot de grootste ter wereld behoren, met een productie van ongeveer een miljoen vaten per dag.
Volgens Amerikaanse senator Chris Van Hollen is de inbeslagname van de olietanker een teken dat de door het Witte Huis geschetste redenen voor de militaire opbouw en de bergingsacties ernstiger moeten worden genomen. Hij betoogde dat dit alles slechts een dekmantel is voor regimeverandering met geweld.
De crisis escaleert
De Amerikaanse verslaggever David Blevins van Sky News benadrukte dat de inname van de tanker de voorkeur van het Witte Huis voor zichtbare machtsdemonstraties in plaats van diplomatie onderstreept. Door een olie-transport in beslag te nemen in plaats van een verdachte drugsschip, heeft Washington laten zien bereid te zijn de export te verstoren.
Trump lijkt vastbesloten te zijn om een van de laatste grote bronnen van inkomsten voor Maduro te stoppen.
De operatie volgt op maanden van verhoogde druk van de Amerikaanse regering op Maduro, met toenemende militaire deploys in de regio. In de afgelopen vier maanden werden 23 schepen aangevallen in 22 gerichte strikes, waarbij 87 mensen om het leven kwamen. Een van de grootste demonstraties was de reis van het vliegdekschip USS Gerald R. Ford in november, dat door velen werd geïnterpreteerd als een militaire show van kracht.
Days later waarschuwde de FAA dat het vliegverkeer over Venezuela mogelijk gevaarlijk was, wat leidde tot het annuleren van vluchten door internationale maatschappijen. Maduro kondigde vervolgens het intrekken van vliegvergunningen voor zes grote luchtvaartmaatschappijen aan.
Op 30 november verklaarde Trump dat het luchtverkeer boven en rondom Venezuela volledig gesloten moest worden. Ook suggereerde hij dat Amerikaanse troepen mogelijk een landaanval op Venezuela zouden kunnen uitvoeren, hoewel hij op dinsdag weigerde te bevestigen of Amerikaanse troepen het land zouden binnenvallen, en stelde dat Maduro “snel niet meer aan de macht” zou zijn.
