- 99,9% van al het aardse goud ligt diep in de kern verborgen
- Wetenschappers vonden goud en andere metalen aan de oppervlakte
- Duitse geologen ontdekten goud in vulkanisch gesteente op Hawaï
De wereld raakt stilaan door haar goudreserves heen. De eenvoudig winbare lagen zijn grotendeels uitgeput — iets wat iedereen die wel eens een goudkoers volgt, inmiddels weet. Toch is er goed nieuws vanuit de wetenschap: een verrassende ontdekking opent voorzichtig de deur naar het onbereikbare goud uit het binnenste van onze planeet. Voorlopig heeft de vondst vooral wetenschappelijke waarde — niemand zegt dat het de goudindustrie direct zal veranderen. Maar: wat onderzoekers nu onthullen over de diepste schatten van de aarde is op z’n minst baanbrekend. Slechts 0,1% van al het goud is ooit in de aardkorst terechtgekomen. De rest? Diep weggemetseld, voor mensenhanden eeuwenlang onaanraakbaar. Of, dachten we. Duitse onderzoekers ontdekten namelijk dat vulkanen wellicht als een soort lift de kern verbinden met de aardoppervlakte. In een publicatie uit mei 2025 laten zij zien: sporen van goud én andere edelmetalen, rechtstreeks afkomstig uit de mysterieuze aardkern, zijn nu in het vulkanisch gesteente te vinden.
Het verborgen goud van onze planeet — en waarom die ontdekking relevant is
De allergrootste goudvoorraad ter wereld? Die ligt niet in Fort Knox, of in die paar hypermoderne mijnen in Zuid-Afrika en China die samen jaarlijks zo’n 3.600 ton goud produceren (al lijkt ook daar een daling ingezet). Het merendeel bevindt zich tientallen kilometers onder ons, compleet buiten bereik. Wat deze ontdekking zo bijzonder maakt — in theorie opent ze een venster naar die gigantische voorraad, al zal alleen wat de aarde sporadisch naar boven ‘duwt’ ooit op het oppervlak belanden. Economisch gezien is het onmogelijk dit goud nu te exploiteren: de hoeveelheden zijn minuscuul, de winning onpraktisch. Maar het zet wel de deur open naar meer begrip van onze planeet.
Ruim 99,999% van de aardse goud- en edelmetaalreserves bevindt zich onder 3.000 km onwrikbaar gesteente, vast in de metaalrijke aardkern, zo bevestigt onderzoek van de Universiteit van Göttingen. Recente metingen toonden aan: in vulkanisch gesteente op Hawaï zitten sporen van goud én ruthenium (Ru), die — qua isotopenverhouding — een duidelijk signaal uit de aardkern zijn. De resultaten verschenen in het vakblad Nature.
“Vergeleken met het aardmantelgesteente bevat de aardkern iets meer van een bepaalde ruthenium-isotoop: 100Ru,” verklaren de Duitse onderzoekers. Dat komt doordat een deel van het ruthenium, samengeklonken met goud en andere metalen tijdens het ontstaan van de kern (4,5 miljard jaar geleden), een heel andere oorsprong kent dan wat we doorgaans in het mantelgesteente zien. Anders gezegd: in de aardkern zitten veel meer (en soms andere) edelmetalen dan in de mantel.
Het verschil is bizar klein — tot voor kort viel het letterlijk niet waar te nemen. Dankzij ultranauwkeurige analysetechnieken van het Göttingen-team kan dat sinds kort dus wél. De uitzonderlijk hoge waardes van 100Ru in het Hawaïaanse lavagesteente wijzen maar op één ding: deze smeltmond is ontstaan waar kern en mantel elkaar raken. Geochemicus dr. Nils Messling verwoordt het als volgt: “Toen we de eerste resultaten ontvingen, zagen we meteen: dit komt uit de kern. Onze data tonen aan dat materiaal uit de aardkern, inclusief goud en andere waardevolle metalen, via het mantelgesteente alsnog kan doorsijpelen naar boven.”
De aardkern is minder afgesloten dan we dachten
Hoogleraar Matthias Willbold, ook van Göttingen, vult aan: “Onze resultaten laten niet enkel zien dat de aardkern lang niet zo geïsoleerd is als werd aangenomen. We kunnen nu hardmaken dat gigantische hoeveelheden verhitte mantel — miljarden tonnen gesteente — ontstaan op het grensvlak tussen kern en mantel, en op termijn omhoog stijgen om eilanden zoals Hawaï te vormen.”
Dit betekent dat een deel van het schaarse goud en andere broodnodige metalen, cruciaal voor bijvoorbeeld groene technologie in Nederland (denk aan elektrificatie bij ASML of Umicore in Antwerpen), vermoedelijk uit de aardkern zelf komt. Messling nuanceert wel: “We weten nog niet of dit proces vroeger ook zo werkte. Wat vaststaat: deze ontdekking biedt een totaal nieuw perspectief op de dynamiek én evolutie van onze planeet.”
Goudzoekers opgelet: wat betekent dit voor Nederland?
Voordat u plannen maakt als goudzoeker op de Veluwe — nee, verwacht niet dat er hier goudlava omhoog komt. Maar deze inzichten maken duidelijk hoe weinig we nog echt begrijpen van de diepe processen onder ons. Volgt u graag het wereldnieuws over grondstoffen of investeert u in grondstoffenfondsen (kijk eens naar VanEck Gold Miners ETF, populair op de Beursplein 5)? Dan geeft dit onderzoek stof tot nadenken. Het laat zien: de aarde is nog lang niet uitverteld.
Feiten op een rij: wat u hierover móét onthouden
- 99,9% van het goud schuilt in de aardkern — onbereikbaar, maar wetenschappelijk fascinerend
- Nieuw onderzoek toont: goud en edelmetalen kunnen via vulkanen toch in minuscuul kleine hoeveelheden naar boven komen
- De grootste goudreserves liggen niet in een kluis, maar diep onder onze voeten
- Nederlandse industrie profiteert indirect, via wereldwijde goudstromen en hightech toepassingen
Blijf dit soort wetenschappelijke primeurs volgen — wie weet welk mysterie de aarde morgen nóg prijsgeeft. (Eén typo sluipt er nu vast wel doorheen. tja — ook redacteuren zijn mensen.)
