Inleiding en achtergrond
Rachel Reeves heeft tijdens haar fiscale verklaring aangekondigd dat er in haar begroting voor 2025 voor ongeveer £26 miljard aan belastingverhogingen zullen worden doorgevoerd. Onder de maatregelen bevindt zich onder meer het verlengen van de freeze op de persoonlijke inkomensdrempels. Deze ingreep heeft plaatsgevonden nadat details over de begroting per ongeluk vooraf waren gelekt door het Britse fiscale toezichthoudende agentschap.
Hoofdmaatregelen en belastingverhogingen
De voorstellen omvatten onder andere een nieuwe “villa-belasting” op onroerend goed dat meer dan £2 miljoen waard is. Daarnaast worden mensen die pensioenbijdragen onder salarisopsparingsregelingen leveren, geconfronteerd met nationale verzekeringspremies over bijdragen boven £2.000.
In een belangrijke beleidswijziging wordt vanaf april de beperkingen op het kinderbijslag voor twee kinderen afgeschaft, wat naar schatting tot £3 miljard oplevert tegen 2029/30.
De totale uitgaven worden geschat met £11 miljard te stijgen in dezelfde periode, waarbij een aanzienlijk deel van dit bedrag wordt ingezet voor beleidswijzigingen op het gebied van sociale voorzieningen.
Andere aangekondigde maatregelen zijn onder meer:
- Nieuwe belastingen op de gokindustrie, met een opbrengst van meer dan £1 miljard;
- Een nieuwe kilometerheffing voor elektrische voertuigen, van april 2028;
- De maximale spaarlimiet voor belastingvrije cash-ISA wordt verlaagd van £20.000 naar £12.000, met uitzondering voor 65-plussers;
- De reeds aangekondigde 5p-verhoging op brandstofaccijnzen blijft van kracht tot september 2026, waarna een vertraagde terugdraaiing volgt.
Economisch beleid en fiscale context
Volgens het Office for Budget Responsibility (OBR), dat de maatregelen eerder dan gepland publiceerde in een zeldzaam fout, zal de belastingdruk in het Verenigd Koninkrijk in 2030-31 een recordhoogte bereiken van 38% van het bruto binnenlands product (bbp). Reeves heeft de invloed van Brexit en het beleid van de Conservatieven toegeschreven aan de financieel moeilijke situatie.
Reeves gaf aan dat haar beleidskeuzes moeten bijdragen aan een “eerlijker, sterker en veiliger Groot-Brittannië”. Ze erkende dat de veranderingen ‘kosten voor werkenden’ met zich meebrengen en weigerde herhaaldelijk te bevestigen dat haar beleid in strijd was met het verkiezingsprogramma van de Labour-partij, dat beloofde geen inkomstenbelasting, nationale verzekeringspremies of btw te verhogen.
Reacties en politieke controverse
Conservatieve leiders zoals Kemi Badenoch bekritiseerden de begroting als een “volledige vernedering”. Zij wees erop dat Reeves haar claim van een eenmalige belastingverhoging van £40 miljard vorig jaar zou moeten herzien, aangezien haar nieuwe plannen aanzienlijk meer opbrengsten genereren. Badenoch vergelijkt de begroting met een ‘Halloween-budget’ en noemt het de ‘Nachtmerrie vóór Kerstmis’.
Inkomstenbelasting en fiscale verlengingen
De freeze op de inkomensdrempels voor belasting, geïntroduceerd in 2021 en oorspronkelijk gepland om te eindigen in 2028, wordt nu met drie jaar verlengd. Reeves benadrukte dat haar beslissing om de freeze voort te zetten, enkele miljoenen belastingbetalers zal treffen door hen in een hoger belastingtarief te duwen, en dat ze dit deed omdat zij aanvankelijk had aangegeven dat zulke maatregelen het beste werkend inkomen niet zouden schaden.
Na een herziening van de groeivoorspellingen door de OBR, die de verwachtingen voor de Britse economie vanaf 2026 tot 2029 verslechterde, werd de zwarte gaten in de begroting groter – een tekort van ongeveer £30 miljard. Naast de verhoging van de belastingen op dividenden, onroerend goed en spaargelden met twee procentpunten, wordt er ook extra belasting geheven op pensioenbijdragen via salarisopsparingsregelingen, beginnend in 2029.
De maatregelen zorgen er ook voor dat de ruimte in het begrotingskader stijgt tot ongeveer £21,7 miljard, bijna £12 miljard meer dan in maart.
Andere fiscale en begrotingsmaatregelen
Sommige van de aangekondigde beleidsmaatregelen waren eerder al door de overheid bevestigd. Zo wordt er een “milkshake-tax” geïntroduceerd, stijgen de minimumlonen en worden de tarieven voor spoorvervoer bevroren. Ook krijgt lokale burgemeesters meer bevoegdheden, waaronder de mogelijkheid om een toeristenbelasting op te leggen.
In het kader van uitgaven worden onder meer gerichte investeringen aangekondigd. Zo krijgen jonge arbeiders onder de 25 jaar gratis training, wordt £5 miljoen uitgetrokken voor secundaire schoolbibliotheken en wordt £18 miljoen geïnvesteerd in het verbeteren van speelplaatsen in Engeland. Tegelijkertijd worden ook bezuinigingen doorgevoerd, zoals het verlagen van btw-kortingen voor bijvoorbeeld Uber en het afschaffen van schemes voor luxe-autoverzekeringen voor mensen met een beperking.
Politieke reacties en de impact op Labour
De begroting wordt gezien als een belangrijke test voor Sir Keir Starmer, die onder druk staat vanwege de onzekerheid over de verkiezingspositie van Labour. Beleidsmakers en parlementariërs van Labour, zoals Patrick Hurley en John McDonnell, uitten gemengde gevoelens. Terwijl de meeste begrotingsmaatregelen als positieve stappen werden beschouwd, bleven sommige kritiekpunten bestaan over het niet voldoende aanpakken van ongelijkheid en het verhogen van de belastingen op rijkdom.
