In een gesprek met Sky News’ verslaggever Nick Martin uit de politiek en maatschappij, uitte Bart De Wever, de Belgisch premier, zijn twijfel over het toekennen van een lening aan Oekraïne gebaseerd op bevroren Russische activa. Hij benadrukte dat een dergelijke actie onder verantwoordelijkheid van Europese partners moet plaatsvinden.
De positie van België ten opzichte van Russische activa
De Wever ontmoette vrijdag Sir Keir Starmer op Downing Street voor overleg over het gebruik van de bevroren Russische bezittingen, waarvan het grootste deel in België ligt, om Oekraïne te ondersteunen. Het Europees Raadvoorzitters Antonio Costa meldde deze week dat de lidstaten dicht bij een akkoord zijn over het voorstel, al blijft de Belgische premier terughoudend en liet hij weten dat hij juridische stappen tegen de Europese Unie niet uitsluit, mocht het blok besluiten de activa te confisqueren.
De rol van België in de verdediging van Oekraïne
Toen Sky News aan De Wever vroeg of België de sleutel bezit tot de toekomstige verdediging van Oekraïne, antwoordde hij dat dat “een cynische vraag” is. Hij stelde dat België veel Russische activa in bezit heeft, maar dat hij niet gelooft dat het land de enige sleutel is. “We houden echter wel veel Russische activa in bezit,” voegde hij eraan toe. “Gaan we het met een Europese oplossing doen of via een herstelboeking? Ik heb mijn twijfels over een lening. Ik ben niet van brengt.”
De Wever benadrukte dat hij als Europeaan loyaal is en pro Oekraïne, maar dat hij erg blootgesteld is aan de risico’s van zo’n operatie. Hij stelde dat het mogelijk is dat Europa samen optrekt, maar dat dit risico’s verdeeld wordt over meerdere landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. “Als je samen optrekt, ben je onder een grote paraplu en ben je niet de enige blootgestelde partij,” zei hij.
De omvang van Russische bezittingen in België
Volgens De Wever worden momenteel Russische activa ter waarde van 190 miljard euro in België gehouden, tegenover ongeveer 8 miljard euro in het Verenigd Koninkrijk. Buiten nummer 10 Downing Street verklaarde hij dat de Belgische regering niet zeker weet of zij gedeelde aansprakelijkheid heeft namens de Britse premier, maar dat de ontmoeting constructief was.
Historische en risico-overwegingen
De Wever omschreef de bijeenkomst als “iets historisch”. Hij noemde dat hij zelfs beschuldigd is geweest van het bezit van Russische activa vanwege zijn standpunt over het voorstel. Hij uitte zijn zorgen over de grote risico’s die verbonden zijn aan deze situatie, waaronder de blootstelling aan 190 miljard euro en mogelijke juridische procedures die decennia kunnen duren. Hij merkte op dat tot twee maanden geleden België dit soort operationele stappen nooit had overwogen en dat het een grote stap is.
Overeenkomsten en toekomstige samenwerking
De woordvoerder van Downing Street liet weten dat De Wever en Starmer het eens waren dat zij samen met Europese partners de werkzaamheden voortzetten om de financiёle behoeften van Oekraïne aan te pakken, waaronder het gebruik van de waarde van bevroren Russische staatsbezittingen. Zij spraken af om nauw samen te blijven werken aan deze complexe kwestie.
Reacties van Rusland en de EU
De centrale bank van Rusland verklaarde vrijdag dat het plan van de EU om Russische activa “illegaal” te bevriezen, en dat het zich het recht voorbehoudt om alle noodzakelijke middelen te gebruiken om haar belangen te beschermen. Tegelijkertijd bevriezde de EU onbepaalde tijd de Russische bezittingen in Europa via een speciale procedure, bedoeld voor economische noodgevallen, om te voorkomen dat miljard euro gebruikt wordt ter ondersteuning van Oekraïne.
Politieke reacties in Europa
De Hongaarse premier Viktor Orban, die goede betrekkingen onderhoudt met Rusland’s president Vladimir Poetin, beschuldigde de Europese commissie ervan “systematisch de EU-wet te schenden” door de EU tot dergelijke maatregelen te bewegen. Op sociale media stelde hij dat de EU deze acties onderneemt om de oorlog in Oekraïne voort te zetten, een oorlog die volgens hem onwinbaar is. Ook de Slowaakse premier Robert Fico gaf aan dat hij geen steun zou geven aan plannen die de militaire uitgaven van Oekraïne voor de komende jaren zou dekken.
Ontwikkelingen in Oekraïne
Volgens Sky News is de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy van plan om maandag naar Berlijn te reizen, waar hij onder meer met de Duitse bondskanselier Friedrich Merz zal spreken. Daarnaast zou hij ook in gesprek gaan met vertegenwoordigers van Groot-Brittannië en Frankrijk. Oekraïne’s vicepresident voor energie rommelde dat Rusland sinds het begin van het jaar 1.800 raketten heeft gelanceerd, 50.000 drones heeft ingezet en 4.500 keer energiefaciliteiten heeft aangevallen. Roman Andarak, een woordvoerder, zei dat zulke grootschalige terreur in de recente geschiedenis niet eerder is voorgekomen en dat de aanvallen dagelijks toenemen.
