Eerlijk gezegd, soms zou je verwachten dat verrassingen in de Engelse klei beginnen op te raken — maar afgelopen voorjaar was er weer zo’n vondst bij Hadrian’s Wall die zelfs doorgewinterde archeologen met open mond liet staan. Stel je voor: een Romeinse leren sandaal, stijlvol bewaard gebleven, met een maat waar vandaag alleen basketballers jaloers op zouden zijn — maat 48. Hoe kwam zo’n schoen daar terecht? En wat zegt het ons over de Romeinen die Noord-Engeland 20 eeuwen geleden hun thuis noemden?
Een gigantisch raadsel in de modder
De vondst werd gedaan tijdens opgravingen bij een van de forten langs Hadrian’s Wall, Blakelaw. In een zogenoemd ‘enkelbreker’-gracht — een diepe geul die bedoeld was om indringers te vertragen — vonden onderzoekers niet alleen potten en speren, maar ook deze uitzonderlijk grote Romeinse sandaal. Zulke maten waren ronduit ongekend. Voor lokale musea als het Great North Museum in Newcastle is dit een droomvondst.
Waarom draagt iemand in 25 n.Chr. maat 48?
- Gemiddelde Romein: Was meestal klein van stuk, ongeveer 1,65 meter lang.
- Sandaal model: Typisch legioen-schoeisel, bedoeld voor lange marsen door modderig Britannia.
- Statistisch uniek: Zo’n extreem grote maat is nog nooit eerder gevonden in Engeland — men vermoedt een lokale reus in het cohort of een bezoek van een buitenlandse veteraan.
Interessant detail: hoogte-registraties waren zeldzaam in het Romeinse rijk. Daarom kunnen onderzoekers tot nu toe alleen raden wie de eigenaar was. Misschien een centurion met een groeistoornis — of was het gewoon een slimme soldaat die dubbele sokken droeg tijdens barre winters?
Wat zegt deze vondst over Romeins Engeland?
Archeologen zijn eensgezind: deze ontdekking bewijst opnieuw hoe divers de samenstelling van het Romeinse leger in Engeland was. In het fort Blakelaw werden soldaten uit heel Europa (en zelfs daarbuiten) gestationeerd. En het verklaart waarom Romeinse kleding, wapens en schoenen in alle maten en stijlen te vinden zijn langs ‘de muur’.
Wat leren we hier in 2025 van?
- Het belang van standaardmaten is een relatief modern fenomeen. In die tijd maakte je schoenen gewoon op vooruitgestoken voet — letterlijk.
- Het Romeinse leger was een smeltkroes met ruimte voor elke lichaamsbouw. Diversiteit is dus helemaal niet zo nieuw!
- Wie weet wachten er in de Nederlandse klei (denk aan Nijmegen of Valkenburg) nog soortgelijke verrassingen — reden genoeg voor een weekendtrip naar het museum.
persoonlijk vind ik het fascinerend — de gedachte dat zo’n enorme sandaal tweeduizend jaar onaangeroerd lag verstopt, tot iemand hem nu uit de modder viste. Britse humor online noemt de schoen inmiddels “Bigfoot’s Sandal”. Je zou toch zweren dat zo’n schoen in Groningen ook niet zou misstaan op een festival.
Bezoek het object zelf
Goed nieuws: de bijzondere sandaal wordt vanaf deze zomer tentoongesteld in het Great North Museum. Mocht u toevallig aan de Tyne zijn — zeker de moeite waard. Voor wie wat dichter bij huis wil blijven: in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zijn er ook waanzinnige Romeinse schoenen te bewonderen. Wie weet, binnenkort ook uit maatje 48.
Tip: Neem vooral de kinderen mee. Er zijn interactieve workshops waar je je eigen “Romeinse schoen” mag versieren — altijd goed voor een paar likes op Insta.
Wist je dat?
- Romeinse soldaten liepen per dag vaker 30 kilometer — stevige schoenen waren dus geen overbodige luxe.
- In Noord-Nederland zijn in de bodem van de Wadden ook Romeinse amforen en laarzen gevonden.
Deze zandkleurige sandaal met maatje XL is nu hét stukje bewijsmateriaal dat geschiedenis soms letterlijk een grote voetafdruk achterlaat.
