Diep onder de Zuid-Chinese Zee: schatten uit vervlogen tijden
Het klinkt haast als een sprookje, maar dit jaar is het zo ver: op zo’n 1.500 meter diepte hebben internationale archeologen – met ook Nederlandse specialisten erbij – twee spectaculaire scheepswrakken gelokaliseerd. En wat ze daar vonden? Ruim 1.000 artefacten uit respectievelijk 1368 en 1644. Denk aan porselein, exotisch hout, en zelfs zeldzame munten. Buitengewoon fascinerend, want deze vondsten werpen een geheel nieuw licht op de oude maritieme Zijderoute waar ook onze voorouders van droomden om ooit over te varen.
Wat maakt deze ontdekking zo bijzonder?
- Uniek tijdsvenster: De wrakken stammen uit een periode die cruciaal was voor wereldwijde handel – aan het einde van de Yuan-dynastie en begin Qing-dynastie.
- Perfect bewaard gebleven artefacten: Op die diepte zijn zuurstof en licht zeldzaam, waardoor porselein en houtwerk bijna onaangetast zijn gebleven.
- Nieuwe inzichten: Veel van de gevonden objecten, vooral servies en zilveren munten, zijn nergens anders in Europa opgedoken. Voor historici biedt het antwoord op vragen die decennia openstaan.
Wat is er eigenlijk gevonden?
Het gaat om een bonte mix: kommen, borden, terracotta kruiken, specerijen, bouwmateriaal en zelfs instrumenten. De grootste verrassing? Een houten doosje gevuld met munten die dateren uit de vroege Ming-dynastie – tot nu toe dacht men dat deze munten nooit buiten China kwamen.
Waarom is dit belangrijk voor Nederland?
Veel Nederlandse families hebben nog altijd voorouders die via de VOC en handelsroutes verbonden waren met Azië. vondsten zoals deze tonen dat de geschiedenis van mondiale handel soms nóg ingewikkelder – en rijker – is dan we dachten. Bovendien, sommige porseleinen borden vonden via Rotterdam uiteindelijk zelfs hun weg naar Friese vitrines. Hollanders stonden tenslotte bekend als nieuwsgierig én dol op nieuwe koopwaar.
Wat kunnen we hiervan leren?
- Onze maritieme identiteit is deels gevormd overzee: Deze vondsten bevestigen dat Nederlanders, net als Chinezen, meesters waren in internationale handel.
- Bescherming van erfgoed onder water is essentieel: Nu investeren in archeologische expedities voorkomt dat zulke schatten in handen vallen van commerciële duikers.
- Nieuwe samenwerkingen zijn mogelijk: Vanuit universiteiten in Leiden en Groningen wordt inmiddels dronesoftware ontwikkeld om dit soort onderzoeken efficiënter te maken.
En nu: wat gebeurt er met de vondsten?
De meeste objecten gaan na restauratie richting musea in Azië. Maar er wordt hard gelobbyd – onder meer door het Scheepvaartmuseum in Amsterdam – om enkele stukken tijdelijk in Nederland tentoon te stellen. Wie weet ziet u binnenkort een 14e-eeuwse Ming-kom in het echt, tussen de grachten en fietsen.
Tot slot: het verborgen verhaal onder de golven
wat deze ontdekking mij persoonlijk doet beseffen: onder het oppervlak van de zee liggen nog honderden ontdekkingen klaar. Je hoeft geen archeoloog te zijn om je voor te stellen hoeveel verhalen onze oceanen nog verborgen houden. Dus de volgende keer dat u langs Scheveningen loopt – bedenk dat ook onder de Nederlandse Noordzee de geschiedenis soms maar één storm verwijderd is van het licht.
Praktische tips als u zelf het avontuur wilt opzoeken:
- Bezoek een archeologisch museum – bijvoorbeeld het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
- Volg een lezing van de Nederlandse Onderwatersport Bond over wrakduiken.
- Houd lokale exposities in de gaten. Soms tonen musea unieke uitleenstukken voor maar een paar weken.
