Juni 2025, Nederland. Soms lijken feiten uit de natuurwetenschap rechtstreeks uit een sciencefictionfilm geplukt. Maar wat onlangs op Hawaii is gebeurd, tart werkelijk elke logica — zelfs de meest doorgewinterde geologen waren met stomheid geslagen.
Onverwachte goudvondst diep onder de grond
Wanneer u denkt aan vulkaanuitbarstingen, ziet u waarschijnlijk lava, rook en as voor u. Maar een groep Duitse geologen ontdekte onlangs iets totaal anders: de Hawaiiaanse vulkaan Kilauea heeft, tijdens zijn laatste uitbarstingen, kleine hoeveelheden goud, platina en zelfs zeldzame iridiumdeeltjes naar boven gebracht. het klinkt bijna als een moderne goudkoorts — maar ditmaal onder professionele begeleiding.
Rechtstreeks contact met de aardkern?
De ware sensatie: analyse van deze metalen duidt erop dat hun samenstelling uniek is en lijkt te verwijzen naar een onbekende verbinding tussen de aardkern en het vulkanisch systeem van de eilanden. Normaal gesproken liggen metalen zoals goud en platina veilig opgesloten diep in de aardkern en mantel — ze bereiken zelden het aardoppervlak. Wat betreft Hawaii bevindt de vulkaan zich waarschijnlijk boven een zeldzaam soort ‘loodrechte pijplijn’ vanuit grote diepte.
- Uniek is dat in de monsters ook iridium werd aangetroffen — een metaal dat voornamelijk wordt gevonden in meteorieten.
- De concentratie van deze edelmetalen was aanzienlijk hoger dan wetenschappers normaal registreren in lavastromen wereldwijd.
- De geologen vermoeden dat magmastromen op Hawaii via ongekende dieptekanalen direct uit de mantel afkomstig zijn, mogelijk rakend aan de buitenste segementen van de kerngrens.
Wat betekent dit voor wetenschap én samenleving?
Dit onderzoek, gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift ‘Nature Geoscience’, opent nieuwe vragen: hoe dynamisch en open zijn de systemen onder onze voeten eigenlijk? Kan deze ontdekking op korte termijn impact hebben op bijvoorbeeld de mijnbouw of technologie? Voor nu zijn er geen plannen om direct naar edelmetalen te gaan ‘dineren’ op de flanken van Kilauea — de omstandigheden zijn simpelweg te extreem en de processen te complex.
Lokale verhalen en Nederlands perspectief
Deze vondst heeft ook buiten de wetenschappelijke wereld stof doen opwaaien. Toonaangevende media als NRC en AD haken in op het nieuws, doorgaans weinig onder de indruk van internationale vondsten. Maar zo’n rechtstreeks kijkje in het binnenste van onze planeet spreekt blijkbaar toch tot de verbeelding — zelfs bij ons nuchtere Nederlanders. Overigens bouwt het Leidse Naturalis inmiddels aan een kleine tentoonstelling rond het fenomeen, verwacht deze zomer, waarbij replica’s van de metalen te zien zijn.
Praktisch: wat leert u hiervan?
- Denk, bij elk nieuwsbericht over onze planeet, verder dan het oppervlak. Veel geheimen liggen nog altijd letterlijk onder onze neus.
- Nieuwe ontdekkingen zoals deze wijzen op het belang van internationale samenwerking — van Berlijn tot Hawaii, en van Delft tot Groningen.
- Niet alles wat blinkt is goud, maar soms… wel degelijk!
Wist u dit al?
Het Kilauea National Volcano Park is niet alleen populair bij internationale vulkanologen — ook steeds meer Nederlanders bezoeken het park tijdens een reis naar de VS. Je kunt er met eigen ogen zien hoe dichtbij het mysterie van de aarde wel niet ligt. Even de Albert Heijn vergeten, want op Hawaii gaat het op een totaal andere schaal.
Conclusie: vulkanen blijven verrassen. Soms met vuur en lava — soms met een snufje goud uit het centrum van onze planeet.
