Escalatie in de conflictlijn tussen Europa en Washington
De spanningen tussen Europa en de Verenigde Staten over de regelgeving rondom online activiteiten zijn recentelijk toegenomen. Op kerstavond heeft het Witte Huis visumbeperkingen opgelegd aan vijf publieke figuren in Europa. Deze maatregelen zijn onderdeel van een bredere discussie over de inhoud en doelstellingen van de regelgeving rond online schadelijkheid.
De achterliggende tegenstellingen: censuur versus regulering
Europees gezegd beschrijven functionarissen in Europa deze regels als een poging tot het reguleren van online schade en schadelijk gedrag. Amerikaanse functionarissen daarentegen zien deze maatregelen als vormen van censuur. Sarah Rogers, ondersecretaris van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken voor publiekelijke diplomatie, stelde bij de aankondiging van de bans dat degenen die zich inzetten voor het ondermijnen van de vrijheid van meningsuiting in de VS onwelkom zijn op Amerikaans grondgebied.
De prominente figuur en de redenen voor de beperkingen
Voornaamste op de lijst van restricties staat Thierry Breton, een voormalig EU-commissaris die onder andere verantwoordelijk was voor het toezicht op sociale media. Hij was ook een sleutelfiguur bij de totstandkoming van de Digital Services Act (DSA), een wet die in Washington niet op veel instemming kan rekenen. De Trump-regering beschuldigt de EU ervan “onredelijke” restricties te plaatsen op de vrijheid van meningsuiting, vooral in haar strijd tegen haatspraak, desinformatie en misinformatie.
Volgens de Amerikaanse overheid richten de regels zoals de DSA oneerlijkerwijs aanvallen op Amerikaanse bedrijven en steden, die niet door democratisch gekozen vertegenwoordigers worden gesteund. Breton heeft eerder felle uitwisselingen gehad met Elon Musk, eigenaar van X en voormalig adviseur van Trump. Musk noemde Breton eerder een “tyrannus van Europa”, terwijl Breton Musk er van beschuldigde “hevig te liegen” over de online beperkingen waar hij mee geconfronteerd werd. Na de bekendmaking van de visa-ban vroeg Breton zich af of de “heksenjacht van McCarthy” terug was.
De andere personen op de lijst
Buiten Breton bevinden zich vier andere personen op de lijst, afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, die werken voor organisaties die desinformatie bestrijden. Onder hen bevinden zich Imran Ahmed, directeur van het Center for Countering Digital Hate, Clare Melford van de Global Disinformation Index, evenals Josephine Ballon en Anna-Lena von Hodenberg uit Duitsland, verbonden aan HateAid. Hoewel dit de eerste keer is dat Washington dergelijke visa-beperkingen toepast, wordt dit argument al jaren gevoerd.
De verschillen in online regelgeving tussen Europa, het VK en de VS
Europa en het Verenigd Koninkrijk hanteren veel strengere regels over wat online gedeeld mag worden dan de Verenigde Staten. In Europa geldt de Digital Services Act, die toezicht houdt op digitale platforms. In het VK werd onlangs de Online Safety Act volledig geïmplementeerd vanaf juli. Daarnaast bestaan er diverse andere wetten met strikte bepalingen over wat men kan zeggen en die strafbaar kunnen zijn. Zo kreeg ex-voetballer Joey Barton deze maand een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden voor het plaatsen van “grof beledigende” posts op X.
Platforms die schadelijke content hosten, kunnen onder beide wetten hoge boetes krijgen. Recentelijk kreeg Musk’s platform X een boete van 120 miljoen euro (€104 miljoen) van de EU vanwege transparantieproblemen. Dit soort boetes vormt een bron van ergernis voor de Amerikaanse regering, die vindt dat dergelijke regels van de Europese landen in strijd zijn met het recht op vrijheid van meningsuiting van Amerikanen.
De controverse over overreach en de reactie van Europa
Ironisch genoeg beschuldigen Europese leiders Washington nu van overreach. De Europese Commissie veroordeelde de visumbeperkingen scherp, terwijl de Britse regering benadrukte dat zij de wetten en instellingen steunt die trachten het internet vrij te maken van schadelijke inhoud. Stephane Sejourne, de vervanger van Breton in de Europese Commissie, verklaarde dat geen enkele sanctie de soevereiniteit van de Europese volkeren zal kunnen uitschakelen en sprak zijn volledige solidariteit uit met Breton en alle Europeanen getroffen door deze maatregelen.
