Een geheime nachtmissie in grensgebied
Een Colombiaanse commandant, volledig bewapend en gemaskerd, fluistert: “Het enige dat ik vraag, is rust.” Hij wijst ons toe dat drones aanwezig zijn en dat de situatie gevaarlijk is. Vervolgens wuift hij ons door terwijl we aan een nachtelijke missie beginnen in het hart van de kartelgebied, vlakbij de grens tussen Colombia en Venezuela.
We bevinden ons in Cúcuta, een belangrijke doorvoerhaven tussen beide landen voor zowel legale als illegale goederen, vooral wapens en cocaïne. De stad ligt strategisch, omdat de locatie cruciaal is voor de Amerikaanse’ strijd tegen drugskartels in Latijns-Amerika. Deze strijdwerd begonnen onder het presidentschap van Donald Trump, die Colombia bekritiseerde vanwege zijn grote cocaïneproductie en Venezuela vanwege haar rol als doorvoerpunt voor drugs die onder meer naar de Verenigde Staten worden geëxporteerd.
Operatie in de duisternis
De soldaten waarmee we samen optrekken, behoren tot het mechanisierte cavalerieregiment van het Colombiaanse leger. We zijn te voet en zien slechts af en toe straatverlichting. Onder een onheilspellende hemel is het heel donker en veel huizen hier zijn verlaten doordat de inwoners vertrokken. Naast de geluiden van blaffende honden die door onze aanwezigheid worden opgeschrikt, is er weinig leven te zien.
De soldaten waarschuwen ons voorzichtig te zijn en niet te dicht bij de huizen te komen omdat kartel-woonruimtes mogelijk als schuilplaatsen worden gebruikt en er geschoten wordt door gewapende mannen. Als er beweging is in de omgeving, wordt meestal aangenomen dat die met de drugs- of wapendeal te maken heeft. We doorkruisen de verlaten huizen en bewegen richting de rivier die Colombia en Venezuela splijt.
Vreemde lichten en verrassingen
Op ongeveer vijftig meter afstand zien de soldaten fakkellichten en zoeken direct dekking, terwijl wij dat ook doen. Na enkele gespannen minuten verdwijnen de lichten en vervolgen de soldaten hun pad, op advies van een informant die de grens naar Venezuela was overgestoken en terugkeerde zonder iets gezien te hebben. We keren dezelfde weg terug, langs verlaten huizen en blaffende honden.
Veranderende oorlogsvoering en drugsvangsten
De commandant, wiens naam niet bekendgemaakt wordt, legt uit dat de informatie die ze hadden of onjuist was, of dat de bende al geëvacueerd was, of dat ze hun plannen helemaal hadden laten varen. Hij zegt: “Het is lastig omdat we soms op zoek gaan naar wapens en misschien drugs of explosieven vinden, of vermeende vijanden. In Colombia is de oorlog veranderd. Soms vinden we één ding, en soms veel meer. Vaak vinden we nu niets.”
Dit keer vonden ze niets, maar de eenheid heeft dit jaar al zes ton cocaïne in beslag genomen. Ze delen videobeelden van de raids die ze uitvoeren, en die beelden zijn indrukwekkend. Ze laten zien hoe soldaten cocaïne-laboratoria in de jungle binnenvallen, waar op industriële schaal de drug wordt geproduceerd.
De beelden tonen enorme vaten met ingrediënten en magnetrons met blokken cocaïne erin. Het laboratorium was duidelijk verlaten toen de soldaten arriveerden, en honderden duizenden dollars aan cocaïne is achtergelaten. Er ligt nog veel potentieel product klaar om te worden omgezet in kilo’s voor export, mogelijk naar de Amerikaanse markt.
De groeiende dreiging van terreurgroepen
Lieutenant-kolonel Juan Camilo Mazo leidt dit deel van de grens met Venezuela. Hij is commandant van Groep 5 Cavalry van het Colombiaanse Nationale Leger. Zijn troepen bestrijden drugskartels en terreurgroepen die tussen de twee landen opereren. Tijdens controleposten langs de grens, die de eerste en meest basale verdedigingslinie vormen, leidt hij de zoekacties naar drugs en wapens, die voor de operatie van groot belang zijn.
Mazo is charismatisch en duidelijk toegewijd, maar zijn taak is complex. Hij moet niet alleen georganiseerde drugskartels bestrijden, maar ook de toenemende dreiging van terroristische groepen die samenwerken met de kartels. De grens is lang en grotendeels doorlatend, met weinig of geen hek langs grote delen ervan, wat de controle bemoeilijkt.
Uitdagingen bij grensbeheer
Volgens Mazo is het grenscontroleproces buitengewoon moeilijk vanwege de omvang en openheid van de grenslijn. Zonder goede inlichtingen is het bijna onmogelijk om verdachten te vinden. Het continue verkeer tussen Colombia en Venezuela, zowel legaal als illegaal, maakt het lastig om de controle te handhaven. Elke week passeren honderden duizenden mensen en goederen de grens, waardoor het smokkelen en drugshandel moeilijk te dwarsbomen is.
De colonel geeft aan dat zijn sectie minstens vijftig illegale doorgangen kent, wat de politie- en douanepogingen om de drugshandel te bestrijden bemoeilijkt. Desalniettemin probeert Colombia haar inspanningen te intensiveren en te tonen dat er actie wordt ondernomen, terwijl Venezuela dat blijkbaar niet doet, wat mogelijk ernstige gevolgen heeft voor de stabiliteit en het leiderschap in dat land.
