De Verborgen Realiteit van Caracas onder Druk
In de hoofdstad van Venezuela, Caracas, lijkt de situatie aan een breekpunt te staan doordat de regering onder aanzienlijke druk staat van de Amerikaanse overheid. De Verenigde Staten bedreigen met militaire interventie, terwijl ze zich richten op het netwerk van drugshandel dat, naar eigen zeggen, wordt beheerd door een door de staat gecontroleerd narcobankartel, met President Nicolás Maduro aan het hoofd. Naar Caracas afgereisd, heeft men geprobeerd te achterhalen hoe het leven daar langzaam verandert onder toenemende druk.
Het filmen en rapporteren over de politieke situatie wordt er als gevaarlijk ervaren. Lokale journalisten moeten voorzichtig zijn; voor buitenlanders is openlijk filmen extra risicovol. Daarom werd de aanwezigheid op de straten beperkt door binnenopnames, met mensen die betrouwbaar werden geobserveerd, en door discreet filmen tijdens autoritten en op pro-regeringsbijeenkomsten.
Leven onder Druk en Politieke Spanningen
Gedurende het verblijf werden zowel aanhangers van de regering als oppositieleden ontmoet. Daarbij werd ook de stemming onder gewone burgers gepeild die moeite hebben met hun levensonderhoud binnen een economie die in een ernstige crisis verkeert. Caracas, vaak beschreven als de mooie maar verwaarloosde hoofdstad, ligt in een vallei onder de indrukwekkende Ávila-berg, die 8.000 voet hoog is. Aan de andere kant van de berg ligt de Caribische Zee, waar het Amerikaanse leger, met een derde van haar marine, gestationeerd is. De stad blijft het centrum van handel en cultuur, hoewel haar glorie uit de jaren 70 is verbleekt, mede door de oliebijn van destijds.
Hoewel Venezuela ’s werelds grootste bewezen olievoorraden bezit, leidt slecht management en corruptie tot wijdverspreide armoede onder de bevolking. Op de straten lijken de dagelijkse activiteiten doorgang te vinden, met drukke markten en winkels terwijl mensen hun kerstinkopen doen. Sommigen geloven niet eens in de dreiging van oorlog; anderen negeren het simpelweg omdat ze zich willen richten op overleven in economisch moeilijke tijden.
De Reactie van Maduro op Amerikaanse Dreiging
President Maduro staat onder grote druk van de Verenigde Staten, maar probeert ondanks dat zijn routine te behouden. Beelden tonen hem dansend en zingend onder het publiek tijdens recente rally’s. De meeste van zijn supporters werden met busjes naar deze bijeenkomsten gebracht; ze bestonden uit gemeenschapsgroepen, milities, voormalige soldaten en overheidsmedewerkers. Zij vinden dat de Amerikaanse dreigingen en eisen voor verandering door de Venezolanen moeten worden afgezwakt.
Een supporter zei dat de Amerikaanse pogingen om de rijkdommen van Venezuela te bemachtigen niet succesvol zullen zijn omdat het volk sterk en bereid tot verzet is. Andere benadrukten dat het om olie en mineralen gaat, en dat de Verenigde Staten vooral op zoek zijn naar natuurlijke hulpbronnen, terwijl velen zich organisatieverder voelen en geloven dat diplomatie nog een optie is.
Het rally-publiek was klein, ondanks de regen. Maduro’s tegenstanders en de VS beweren dat de afwezigheid van steun onder de bevolking hiervan het bewijs is, mede door vermeende verkiezingsmanipulatie. Het algemeen erkende feit binnen de internationale gemeenschap is dat Maduro niet het vertrouwen van de mensen meer heeft.
Interne Problemen en Economische Crisis
De grootste uitdaging voor Maduro ligt echter binnen Venezuela zelf. Hoewel hij de externe dreiging aanspreekt, wordt de interne situatie snel slechter. Bij het aantreden beloofde hij een socialistisch systeem te creëren dat voor iedereen zou zorgen, maar de werkelijkheid voor veel Venezolanen is armoede, werkloosheid en gebrek aan inkomsten. De gezondheidszorg, het onderwijs, de industrie en juridische en politieke instituten zijn verslechterd. Meer dan 25% van de 29 miljoen inwoners is gevlucht, terwijl velen in sociale woningbouw of in barrios, kleine en propvolle wijken tegen de berghellingen, leven.
Voorbeelden zoals Orlando illustreren de uitzichtloze situatie in de barrios. Hij is 71 jaar, werkte als werknemer, maar door een blessure kan hij nu niet meer werken. Hij leeft afhankelijk van de gemeenschap en heeft geen sociale voorzieningen. Zijn familie is geëmigreerd. Orlando herinnert zich een beter verleden: “Het was mooi, je verdiende veel geld, 90 bolivars per dag, en kon een eenvoudig leven leiden, met betaalbaar eten en werk.” Nu is dat allemaal voorbij, zegt hij.
De steun voor Maduro’s beleid in deze wijken is afgenomen, onder meer door vermeende verkiezingsfraude en het gebrek aan vertrouwen in de regering. Velen durven niet te stemmen uit angst voor represailles, terwijl anderen denken dat hun stem niet wordt geteld.
Het Politieke en Financiële Klimaat
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en de veiligheidsdiensten zijn alert; Maduro’s paleis wordt streng bewaakt en men weet niet zeker of hij daar daadwerkelijk verblijft. Geruchten gaan dat hij vanwege veiligheidsredenen van locatie wisselt, om te voorkomen dat hij wordt aangevallen. Venezuela wordt gekenmerkt als een poliestaat, waarin controleposts en willekeurige arrests dagelijkse realiteit zijn. Meer dan 18.000 politiek gemotiveerde arrestaties werden geregistreerd sinds 2014, waarvan een grote toename volgde na de verkiezingen van vorig jaar.
De laatste grote oppositiebijeenkomst vond plaats in januari, ter ondersteuning van Maria Corina Machado, recentere Nobelprijswinnaar voor de Vrede. De repressie nam toe met arrestaties van oppositieleden. Alle gevangen genomen leiders worden geconfronteerd met beschuldigingen zoals “terrorisme”, wat doelbewust wordt ingezet om de verzet te onderdrukken.
Volgens juridisch experts, zoals Gonzalo Himiob, wordt de rechtsgang misbruikt om tegenstanders te isoleren en te intimideren. Families van gevangenen worden vaak gearresteerd of geïntimideerd, en volledige gezinnen belanden soms in de cel. De Venezolaanse samenleving wordt daardoor zwaarder onder druk gezet, en angst wordt breed gedeeld.
Ondanks de schijn van normaliteit in het dagelijks leven, heerst er onder de bevolking een diepe vrees om zich uit te spreken of zich te verzetten. Weinig optimisten geloven dat de situatie snel zal verbeteren, terwijl de macht van de staat steeds verder wordt versterkt om de controle te behouden.
