Het klinkt herkenbaar: een pittige dag, stress of spanning, en ineens grijpt u naar iets lekkers. Angst en onrust zijn de stille motor achter wat we in de psychologie emotie-eten noemen. In 2025 zien we dat steeds meer Nederlanders eten als een pleister voor lastige gevoelens gebruiken. Maar waarom doen we dat eigenlijk? En – belangrijker nog – hoe kunt u deze vicieuze cirkel eindelijk doorbreken?
Waarom eten we als we gespannen zijn? Uw brein houdt van snelle beloning
Bij heftige emoties zoals angst wil het brein vooral snel opgelucht zijn. En dat gaat opvallend makkelijk met suikerrijke of vette snacks. Chips, chocolade — uw hersenen juichen even. Maar dit fijne gevoel is vluchtig. Volgens Pilar Conde, hoofd van de Origen-klinieken in Spanje, leidt het juist tot een ronddraaiend patroon van te veel eten en spijt. Uiteindelijk verslechtert het onze relatie met eten – stiekem wist u dat waarschijnlijk al.
Dit alles draait om het beloningssysteem in het brein. Eten is overleven én plezier. “Bij een snack tussen de meetings of een bak stroopwafels tijdens Netflix komen gelukshormonen vrij – denk aan serotonine en zelfs een beetje cortisol,” legt Conde uit. In Amsterdam roepen ze niet voor niets: “Snaaien is fijn, uitglijden is menselijk.”
Wie worstelt eigenlijk met emotie-eten?
Vaak zijn het mensen die zichzelf hebben aangeleerd om moeilijke emoties weg te eten, aldus experts. Dat kan deels erfelijk zijn, maar de omgeving speelt minstens zo’n grote rol. Denk aan hoe u hebt leren omgaan met stress thuis, op school of op het werk. U bent dus niet “zo geboren”, maar vooral gevormd door ervaring. De vragen “Ben ik nou zwak?” of “Gaat dit ooit over?” zijn herkenbaar – en het antwoord is hoopvol: u kunt dit leren veranderen.
Wel of niet eten bij angst? Praktische stappen voor u
Leren omgaan met stress begint bij bewustwording. Maar ondertussen kunt u praktische hulp inzetten. Overweeg een consult met een diëtist – bijvoorbeeld bij het Amsterdam UMC – zodat u gezonde keuzes maakt die passen bij uw situatie. Nog een tip: haal minder ongezonde verleiding in huis. Oh, en laat vooral strenge diëten of maaltijd-overslaan achterwege, ze werken meestal averechts.
Effectieve strategieën tegen emotie-eten
- Emoties leren herkennen en erkennen – Schrijf dagelijks op hoe u zich voelt
- Positieve zelfgesprekken – Stel uzelf gerust op moeilijke momenten
- Anders interpreteren – Bijvoorbeeld: “Ik ben gespannen” verandert in “Ik mag even pauzeren”
- Gezonde spanning-uitlaatkleppen – Korte wandeling door Vondelpark, bellen met een vriend(in), of creatief bezig zijn
- Zoek professionele hulp – Therapie kan verrassend veel inzicht geven in patronen
Volgens Conde zijn gedragstraining en nieuwe coping-skills onmisbaar: assertief leren zijn, keuzes durven maken en problemen stapje voor stapje oplossen. Belangrijk: u hoeft het niet alleen te doen.
De “surf”-methode: de snelste truc tegen die snackdrang
Toch behoefte aan iets dat nú werkt? Zie uw emotionele eetdrang als een golf die vanzelf overgaat. Klinkt gek, maar probeer dit: wanneer u de verleiding voelt opkomen, wijk even uit – bijvoorbeeld door Utrecht CS een rondje te lopen. Herinner uzelf: deze piek is tijdelijk. Uw brein zoekt afleiding – geef uzelf 10 minuten en kijk wat er gebeurt. Vaak is het ergste dan al voorbij.
Voor de lange termijn blijft de boodschap: hoe beter u uw eigen emoties leert (h)erkennen, des te minder grijpt u terug naar eten als makkelijke “fix”. “Angst komt en gaat – het is aan ons om ermee om te leren gaan en betere keuzes te maken”, vat Pilar Conde het samen. Tijd voor een nieuw hoofdstuk?
