Wat eerst alleen werd waargenomen aan het begin van het jaar op het strand van Rosolina in Noord-Italië, heeft zich nu onverwacht verspreid – en dat baart experts én natuurliefhebbers grote zorgen. In de afgelopen weken zijn de stranden langs de Italiaanse kust, ook in Puglia, het toneel geweest van een opmerkelijk verschijnsel: duizenden kleine zwarte plastic schijfjes spoelden aan, meegevoerd door de golven. Plotseling blijken stranden honderden kilometers uit elkaar allemaal getroffen, en niemand die nog precies weet waarom.
Pringles-vormige schijfjes… maar dan van plastic
De eerste die aan de bel trok was Enzo Suma van Archeoplastica, een initiatief dat al jaren het plasticafval in de Adriatische Zee onderzoekt. via zijn sociale media liet hij niet na de vondst flink uit te lichten: “Deze eigenaardige schijfjes, helemaal zoals een Pringles-chipje, doken op in Rosolina, maar nu liggen ze ook op de stranden van Puglia. Ze heten Z-MBBR en komen uit een waterzuiveringsinstallatie in Noord-Italië”, aldus Suma. MBBR-technologie (Moving Bed Biofilm Reactor) wordt gezien als toptechniek op het gebied van afvalwaterzuivering, waarbij juist deze sterke kunststof onderdelen – meestal polyethyleen of polypropyleen – centraal staan.
De schijfjes zijn ontworpen om in het reactorvat te blijven van het zuiveringssysteem. Dat ze nu op stranden en in zee liggen, betekent kortgezegd: ergens gaat er structureel iets mis. Of er is een beschadiging of lek bij een installatie. De gelijktijdige vondst, eerst bij Rosolina (provincie Rovigo), nu ook in Puglia, legt de vermoedens bij een lozing stroomopwaarts in de rivier de Adige – maar bewijs ontbreekt nog, typisch Italiaans misschien, de puzzelstukjes liggen niet altijd naast elkaar.
De oorsprong: Zweedse technologie met een Italiaans tintje?
Nader onderzoek naar het type en merk bracht aan het licht dat de schijfjes vermoedelijk komen van een Zweedse producent van waterzuiveringscomponenten. Ook opvallend: de commercieel directeur van het betreffende bedrijf blijkt nota bene Italiaan te zijn! Archeoplastica en natuurkundige Matteo Miluzio deden navraag en vroegen of zij inzicht willen geven in welke klanten in Italië deze techniek toepassen. Misschien werkt ergens een installatiebeheerder die niet eens beseft dat deze schijfjes onafgebroken in de rivier – en de zee – terechtkomen. zoals Archeoplastica het zegt: “Wij denken dat er een zuiveringsinstallatie is bij de Adige die zonder het te weten blijft lozen.”
Door dit verhaal komt een bijzonder aspect bovendrijven: zelfs moderne, technische ‘oplossingen’ zijn niet immuun voor fouten. Het kan iedereen gebeuren. Vraag je je misschien af of we in Nederland – met onze liefde voor watermanagement – hier wel voldoende van leren?
Wat wordt eraan gedaan? Actie en oproep tot meer toezicht
De Italiaanse milieupolitie NOE uit Padua, Venetië en Rome, evenals andere instanties, zijn inmiddels ingeschakeld. In Rosolina hielp Riccardo Mancin (Plastic Free) bij een opruimactie: één zak vol plastic, waaronder de typische golfbuizen en vooral deze mysterieuze schijfjes. “Of het afval nu uit waterzuiveringsinstallaties komt of niet – één ding is duidelijk: dit hoort niet op het strand thuis. Wij roepen op tot onmiddellijke actie en onderzoek, zodat we een einde kunnen maken aan deze milieubalans die uit het lood raakt,” aldus Mancin.
Waarom is dit relevant voor Nederland?
- Nederlandse kust en rivieren zijn net zo gevoelig voor (on)bewuste lozingen
- Onze installaties gebruiken vergelijkbare technologie – tijdig inspecteren is cruciaal
- Bewuster rapporteren en delen van vervuiling helpt bij sneller ingrijpen
- Check af en toe met eigen ogen het strand of lokale watergebieden, bijvoorbeeld op Texel of Zeeland: is er iets ongewoons?
Drie praktische tips voor iedereen:
- Vind je vreemde kunststoffen op het strand of langs de rivier? Upload foto’s naar lokale groepen (zoals Stichting De Noordzee) of meld het direct bij Milieucentraal.
- Steun opruimacties of initiatieven zoals ‘Schone Rivieren’ – één middag maakt al verschil
- Praat hierover op je werk of met vrienden. Vaak komt milieuvriendelijk gedrag gewoon uit nieuwsgierigheid of lichte verbazing: waar komt dat vandaan?
Tot slot
Deze zwerm plastic schijfjes laat zien: zelfs als je alles netjes lijkt te regelen, zijn er altijd verrassingen in het spel van mens en natuur. de Italiaanse casus is een reminder dat het loont om niet alleen op de techniek, maar ook op elkaar te letten. Wie weet — de volgende keer dat je over Scheveningen wandelt, valt je ineens iets op dat je eerder nooit zag.
