Inleiding en recente ontwikkelingen
Na een bijeenkomst met Europese leiders in Londen zal Oekraïne vandaag een vernieuwd vredesvoorstel delen met de Verenigde Staten. Dit plan bevat nu twintig punten, teruggebracht van oorspronkelijk 28, nadat enkele duidelijk anti-Ukrainische clausules verwijderd waren. Zelenskyy benadrukte dat er nog steeds geen overeenstemming bestaat over het opgeven van territorium, iets dat de Verenigde Staten als noodzakelijk voor de vrede beschouwen. Oekraïne en Europa verzetten zich echter al lange tijd tegen het afstaan van gebieden.
De Oekraïense president sprak na gesprekken met Britse premier Keir Starmer, Franse president Emmanuel Macron en Duitse kanselier Friedrich Merz, die plaatsvonden in Downing Street 10.
Ondersteuning en onderhandelingen
Volgens de woordvoerder van de premier benadrukten alle vier leiders de noodzaak van een rechtvaardige en duurzame vrede in Oekraïne, inclusief sterke veiligheidsgaranties. Daarnaast is er ‘positieve vooruitgang’ geboekt in een moeizaam plan om biljoenen dollars aan bevroren Russische activa als lening aan Oekraïne te gebruiken.
Na hun ontmoeting hielden de leiders telefonisch contact met andere Europese leiders. Ze waren het erover eens dat het een ‘kritisch moment’ was om de steun aan Oekraïne te versterken en de economische druk op Vladimir Putin op te voeren.
Amerikaanse inzet en recente gebeurtenissen
Op hetzelfde moment lijkt president Donald Trump steeds meer de drang te voelen om een vredesregeling door te voeren, terwijl zijn oorspronkelijke plan werd gezien als bevoordelijk voor Rusland. Een Amerikaanse delegatie ontmoette Vladimir Putin vorige week in Moskou, maar dit leidde niet tot een doorbraak en Russische functionarissen uitten enige ontevredenheid over het resultaat.
Veiligheid en territorium
In een verklaring aan journalisten gisteren benadrukte Zelenskyy dat de Amerikaanse houding in principe gericht is op het vinden van een compromis. Toch blijven de complexe kwesties rondom het territorium een struikelblok. Zelenskyy ontmoette later op maandag ook vertegenwoordigers van de Europese Commissie, de Europese Raad en NATO in Brussel.
Hij beschreef deze ontmoeting als ‘goed en productief’, terwijl Ursula von der Leyen op X (voorheen Twitter) schreef dat de EU ‘vastberaden blijft in haar steun voor Oekraïne’. Ze voegde toe dat de veiligheid van Oekraïne op lange termijn moet worden gewaarborgd om het defensiebestand te versterken tegen toekomstige Russische aanvallen.
Amerikaanse politieke en strategische standpunten
De betrokkenheid van de VS bij garanties voor Oekraïne blijft onduidelijk, maar Zelenskyy maakte duidelijk dat het van groot belang is. Hij vroeg zich af: ‘Wat gebeurt er als Rusland na het einde van de oorlog opnieuw agressief wordt? Waar kunnen de partners op rekenen?’
Ondanks een negatieve beoordeling van Zelenskyy’s vredesplan door het Kremlin zei Trump dat Vladimir Putin het plan ‘prima’ vond, maar voegde eraan toe dat hij ‘een beetje teleurgesteld’ was in Zelenskyy omdat hij het plan waarschijnlijk nog niet had gelezen. Daarop volgden berichten dat Trumps oudste zoon, Donald Jr., in recente interviews op Yalda Hakim zei dat zijn vader mogelijk de hele vredescalamenatie zou verlaten.
Gevolgen en internationale reacties
Dit verhoogt de bezorgdheid dat de VS haar interesse in het behouden van sterke Europese allianties aan het verliezen is. De vrijdag gepubliceerde Amerikaanse Nationale Veiligheidsstrategie, die door Moskou prijzig werd beschreven als ‘aantrekkelijk’, onderstreepte de wens om ‘strategische stabiliteit met Rusland te herstellen’. Tegelijk waarschuwde het dat NATO geen ‘permanent uitbreidende alliantie’ moet blijven, een punt dat Rusland vaak aanvoert.
Daarnaast was Trumps kritiek op Europese leiders duidelijk: hij waarschuwde dat Europa ‘heel voorzichtig moet zijn’ en benadrukte dat hij Europa wil behouden, omdat hij vindt dat het ‘naar verkeerde richtingen’ gaat en dat deze ontwikkelingen ‘slecht voor de mensen’ zouden kunnen zijn.
Confrontatie met de realiteit in Oekraïne
Intussen houdt de Oekraïense strijd voort. Het land blijft te maken hebben met regelmatige elektriciteitsonderbrekingen als gevolg van Rusland’s winterstrategie met gerichte aanvallen op energie-infrastructuur. Oekraïne behaalt ook kleine territoriale winst in de regio Donbas, een gebied dat het onder welk vredesakkoord dan ook probeert te controleren, ondanks dat het nog steeds aanzienlijke delen ervan in handen heeft.
