Houdt u van rode bessen, maar leveren uw struiken maar een handjevol vruchtjes op, net genoeg voor een schaaltje kwark? Stel u voor: trossen vol glanzende, sappige bessen — en dat zonder tussen de doornige takken te hoeven graaien of halve tuinbroeken kapot te scheuren. het klinkt misschien als een fijn-vertelsel van een tuinliefhebber, maar geloof me: er bestaat een slimme, bewezen truc waarmee u uw bessenoogst kunt verdriedubbelen (of zelfs meer). De sleutel? De espalier-methode, onder tuinders steeds populairder. Nieuwsgierig hoe het werkt? Blijf zeker lezen — want dit is hét moment voor een frisse start in de moestuin.
Waarom levert uw rode bessenstruik zo weinig fruit?
In veel Nederlandse tuinen zie je de bessenstruik teruggedrongen in het hoekje naast de compostbak — een beetje weggestopt, met elk jaar slechts een snelle snoeibeurt in februari en verder: laten gaan. Dat klinkt bekend? Het probleem: zo’n ‘verwilderde’ teelt zorgt voor een wirwar van dunne takken, te weinig lucht — en nog minder bessen. Kleine vruchtjes, diep achter de bladeren verstopt, makkelijk te missen en eerlijk gezegd niet altijd top van smaak.
Te weinig licht, slapende luchtcirculatie én kronkelende takken remmen de fotosynthese flink. Zonder begeleiding groeien de takken allemaal kriskras — ze steken hun energie letterlijk overal in, behalve in vruchten. Zonde, toch?
De espalier-methode: bizar simpel, extreem effectief
Het principe is bijna ouderwets Nederlands: kies 3 vagy 4 sterke hoofdtakken en leid die horizontaal langs draden (of gespannen ijzerdraad, net zoals bij wijnranken in de Achterhoek of Limburg). Bevestig die horizontaal op zo’n 60, 120 en 180 cm hoogte. De binnenste, zwakkere twijgen snoeit u strak terug — zo krijgt de plant licht, lucht én ruimte.
Het resultaat? Echt opvallend: het zonlicht komt in het hart van de struik, de bessen kleuren mooier rood en het plukken is ineens heel eenvoudig, zonder jeuk of schrammen. In Zwitserland is aangetoond: een stijging van de opbrengst met 15-30%. Nederlandse moestuinders uit de Betuwe meldden zelfs drie keer meer bessen — en dat al binnen drie jaar.
Wanneer en hoe begint u met een bessen-espalier?
Espalier-bouwen doet u het liefst bij het planten (of op jonge struiken): selecteer de 3-4 stevigste takken, snoei de overige radicaal weg — vooral alles dat naar binnen groeit of vanaf de basis ontspringt. Zet deze hoofdtakken met tuinbinders horizontaal langs de draden, altijd iets schuin omhoog voor gezonde groei.
In juni volgt een volgende ronde: nieuwe scheuten van het jaar bindt u netjes aan, alles wat vanuit de basis groeit snoeit u terug. Zo stuurt u de sapstroom naar de bessen, niet naar overbodig loof. In de winter volgt een stevige snoeibeurt: alle takken ouder dan drie jaar wegknippen, de gezondste van twee of drie jaar behouden — die dragen immers het beste fruit.
Tip van de tuinman: “Knip aan het einde van de zomer de uiteinden van de takken wat terug. Zo vermijdt u doelloze groei en haalt u het maximale uit elk trosje bessen!”
Welke bessen zijn het beste voor espalier in Nederland?
Vooral rode en witte bessen zijn ideaal — die vormen van nature flexibele takken en dragen hun beste vruchten op hout van twee jaar oud. Espalier past hen als een jas. Zwarte bessen zijn wat weerbarstiger en bossiger, maar wie van uitdagen houdt: sommige variëteiten uit bijvoorbeeld Flevoland zijn best te leiden — het vraagt alleen extra geduld.
Onderhoud per seizoen: minimale moeite, maximaal resultaat
Zo’n bessenrek heeft weinig onderhoud nodig, als het maar consequent gebeurt. Iedere winter: snoei het oude hout terug. Elke zomer: leid jonge scheuten netjes langs de draden, snoei overbodige weg en houd de struik luchtig. Een klusje dat minder tijd kost dan het vinden van je snoeischaar — maar met groot effect.
Pak deze techniek deze maand nog op — waarom niet?
Of uw bessenstruik nu een prille tiener is of al jaren meedraait — het is nooit te laat om over te stappen op espalier. Wat nodig? Een paar degelijke palen en spandraden (lokaal koop je dat zo bij bijvoorbeeld Welkoop of Intratuin), wat tuintouw en een scherpe snoeischaar. Kies de beste takken, bind en snoei voorzichtig. U zult binnen een jaar verschil zien. En na twee, drie jaar? U begrijpt waarom deze methode in heel West-Nederland razend populair is geraakt! Meer bessen, fraaier uitgelicht, sneller geplukt — en eerlijk: het voelt ook een tikje professioneel, zo’n net geleid bessenrek tot achter in de tuin.
