Veiligheid vormt het fundament van alle sociale interactie. Tijdens psychotherapiesessies in mijn praktijk in Utrecht hoor ik één zin net iets te vaak van mensen die worstelen met grenzen stellen: “Ik wilde niet dat jij je rot voelde.” Op het eerste gezicht lijkt het empathisch, maar deze uitspraak verraadt vaak een diep verankerd patroon. Het verlangen om te pleasen of conflicten te vermijden krijgt de overhand, waardoor eigen behoeften weggedrukt worden. Het resultaat? Opgekropte gevoelens, emotionele uitputting — soms zelfs angst.
Mensen die geen grenzen durven trekken, voelen zich verantwoordelijk voor het welzijn van anderen. Tegelijkertijd groeit de frustratie omdat ze zich niet gehoord of gerespecteerd voelen. Die spanning — geloof me, het breekt je op termijn op en heeft gevolgen voor je zelfbeeld én relaties. Vanuit psychologisch perspectief start verandering bij het durven herzien van je oude overtuigingen: vaak stamt de neiging om te pleasen uit je jeugd, waarin het belangrijk was om aardig gevonden te worden of afwijzing te vermijden. Maar het recht om “nee” te zeggen is geen hardheid of egoïsme. Het is emotionele volwassenheid én respect — voor jezelf en voor de ander.
“Ik wilde niet dat jij je rot voelde”: de valkuil van steeds toegeven
Wie steeds zegt “ik wilde niet dat jij je rot voelde”, worstelt meestal met het verdragen van andermans ongemak. Dat betekent niet dat je geen empathie hebt — maar de emoties raken in de war: je denkt dat hoe iemand zich voelt direct jouw verantwoordelijkheid is, en dat “nee” zeggen per definitie pijn veroorzaakt. Hierdoor ga je je schuldig voelen als je jezelf op de eerste plaats zet.
In deze emotionele fuik wordt elk verzoek een keuze tussen twee kwaden: je doet iets tegen je zin, of je krijgt te maken met de teleurstelling of boosheid van anderen. Velen kiezen dan voor het stille opofferen — en hopen maar dat de sfeer goed blijft. Maar de praktijk, ook bij Amsterdammers en Brabanders, laat wat anders zien: grenzenloosheid leidt tot ongezonde, onevenwichtige relaties, die op lange termijn juist afstand in de hand werken.
Leren “nee” zeggen betekent niet dat je ophoudt met omkijken naar de mensen om je heen. Eerder het tegenovergestelde: je zorgt voor jezelf én de relatie blijft gelijkwaardiger. Psychologisch gezien vraagt deze stap tijd, oefening en zelfcompassie — maar je krijgt er blijvende innerlijke rust en authentieke relaties voor terug.
De gevolgen van leven zonder duidelijke grenzen
Leven zonder grenzen kent een aantal stevige, vaak onderschatte valkuilen. Eerst is er het verliezen van je eigen wensen en verlangens. Ben je vooral bezig met wat anderen verwachten? Dan raakt je eigen ‘ik’ ondergesneeuwd — tot je je op den duur leeg of vervreemd van jezelf voelt.
Een andere bekende val is opgebouwde, ingehouden boosheid. Je laat het misschien nooit openlijk blijken, maar het sluimert: in spanning in je lijf (pijn in je schouders — slecht slapen — tijdelijk geen zin in koffie van HEMA meer), in je gedachten (blijven malen, je stiekem beklagen, dagdromen over ontsnappen). Je blijft maar geven, maar merkt dat je weinig terugkrijgt — zonder dat je weet hoe je patroon eindelijk doorbreekt.
Vaak ontwikkelt zich ook een soort emotionele afhankelijkheid: je eigenwaarde gaat afhangen van bevestiging van buiten. “Nee” zeggen voelt als een risico op het verlies van aandacht of liefde. En zo blijf je overcompenseren — op een manier die je energie kost en je groei remt. Grenzenloos zijn heeft dus niet alleen impact op je mentale gesteldheid, maar remt je als mens in wie je echt kunt zijn.
Grenzen stellen zonder schuldgevoel: hoe doet u dat?
Grenzen stellen is géén egoïsme — het is een vaardigheid die u langzaam ontwikkelt. Vaak verwarren mensen het met kilheid of hardheid, terwijl het in feite draait om eerlijk zijn over uw eigen behoeftes en daar trouw aan blijven. Empathie en assertiviteit kunnen best samen gaan.
- Stap 1: Word u bewust van situaties waarin u zich ongemakkelijk voelt, of vermoeid raakt.
- Stap 2: Oefen uw assertieve communicatie: vertel op een rustige manier wat u ervaart en wat uw behoefte is — zonder u te verantwoorden of in de aanval te gaan.
- Stap 3: Onderzoek het gevoel van schuld. Vraag uzelf eerlijk af: “Is het echt verkeerd om goed voor mezelf te zorgen?” of “Waar komt mijn idee vandaan dat ik geen grens mag trekken?” Door deze overtuigingen op te sporen, wordt loslaten makkelijker.
Door kritisch en respectvol grenzen te stellen, creëert u juist sterkere en oprechtere verbindingen. En ja — ook in typische Hollandse settings, van teamoverleggen in Rotterdam tot verjaardagen in de Jordaan.
De zin “ik wilde niet dat jij je rot voelde” maskeert — meestal onbewust — de moeite met uzelf op één zetten zonder zich direct schuldig te voelen. Grenzen leren stellen is een noodzakelijke stap: voor uw emotionele gezondheid, de balans in uw relaties én een vrijer leven. Dus, durft u het volgende gesprek eens met een heldere grens in te gaan?
