De zoektocht naar een vredesregeling in Oekraïne
Terwijl de wereld wacht op de volgende beweging van Rusland met betrekking tot het door de VS voorgestelde wapenstilstandsonderhandelingsakkoord met Oekraïne, lijkt één man een belangrijke rol te spelen in de onderhandeling met Moskou. Hij is ver verwijderd van de gebruikelijke diplomaten en wordt geflankeerd door controverse. Oorspronkelijk被 genaamd als de Midden-Oosten-gezant van voormalig president Donald Trump, is Steve Witkoff sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen betrokken bij gesprekken over het beëindigen van het conflict in Oekraïne.
De achtergrond van Steve Witkoff
Witkoff werd geboren in de Bronx, New York, en oorspronkelijk opgeleid als advocaat gespecialiseerd in vastgoed. Later richtte hij de Witkoff Group op, een vastgoedbedrijf dat eigendom is van diverse panden in New York, waaronder het Park Lane Hotel en het Woolworth Building. Hij zette zijn zakelijke carrière voort met uitgebreide connecties in de vastgoedsector, waarbij hij familieleden betrok, waaronder zijn ex-vrouw Lauren Rappoort en hun zonen Zach en Alexander, die nu mede-CEO zijn.
Tot 2019 bezat de Witkoff Group bijna 50 panden in de Verenigde Staten en andere landen. Witkoff heeft een langdurige relatie met Donald Trump, die begon via zakelijke contacten in de vastgoedsector. Beiden delen een passie voor golf en worden door een Amerikaanse senator beschreven als “golfmaatjes”.
Politieke en diplomatieke betrokkenheid
Witkoff heeft politieke steun voor Trump getoond, onder meer tijdens de verkiezingscampagne van 2024, en sprak op de Republikeinse Nationale Conventie in juli vorig jaar. Hij heeft openlijk verklaard dat hij Trump als een “ware en dierbare vriend” beschouwt, zowel in goede als moeilijke tijden. Zijn steun uit zich ook in zijn uitspraken over Amerika’s buitenlandse beleid, waarin hij pleit voor het beëindigen van financiële lasten voor landen die niet in hun eigen ontwikkeling investeren.
Tijdens Trump’s eerste ambtsterm speelde Witkoff een minder prominente rol bij economische hervormingen gericht op het aanpakken van de COVID-19-pandemie, maar later werd hij een complexere speler in regio- en vredesonderhandelingen. Hij was betrokken bij het onderhandelingsproces tussen Israël en Hamas en was architect van het Gaza-vredesplan, dat leidde tot de uitwisseling van gijzelaars en gevangenen.
Controverses en kritiek
Ondanks zijn diplomatieke inzet krijgt Witkoff ook felle kritiek. Na een reis naar Gaza in januari steunde hij het plan van Trump om de regio te ontwikkelen tot de “Riviera van het Midden-Oosten”, een voorstel dat volgens critici neerkomt op etnische zuivering. Daarnaast werden vragen gesteld over zijn eerste privébijeenkomst met Vladimir Putin in februari, die meer dan drie uur duurde, zonder dat details hierover werden vrijgegeven.
Witkoff heeft ook de aandacht getrokken met uitspraken over de “valse” status van Oekraïne als een onafhankelijke staat, waarvan er volgens hem vijf regio’s “rechtmatig” bij Rusland zouden horen. Deze opmerkingen leidde tot kritiek van Oekraïense functionarissen, waaronder de voorzitter van de buitenlandse zakencommissie, die hem riep te worden ontslagen en zich afvroeg of hij nu een gezant van Trump was of van Putin.
Beschuldiging van advisering aan Rusland
In recente maanden heeft Witkoff meerdere ontmoetingen gehad in Moskou. Volgens Russische bronnen staat een volgende afspraak gepland voor begin december. In de controverse rondom hem wordt beweerd dat hij advies zou hebben gegeven aan het Russische Kremlin over de beste aanpak richting Trump met betrekking tot het vredesproces in Oekraïne. Een Bloomberg-rapport meldt dat Witkoff tijdens een gesprek met de adviseur van Poetin, Yuri Ushakov, advies gaf, waaronder het idee dat Rusland een telefoongesprek tussen Putin en Trump zou moeten organiseren voordat de Oekraïense president Zelenskyy het Witte Huis bezoekt.
Witkoff zou hebben voorgesteld dat Putin Trump complimenten zou moeten geven over diens inspanningen voor vrede in het Midden-Oosten, vergelijkbaar met het Gaza-vredesplan dat hij heeft ontwikkeld. Volgens Steven Cheung, communicatieadviseur van het Witte Huis, zou Witkoff bijna dagelijks contact onderhouden met zowel Russische als Oekraïense functionarissen om vrede te bevorderen, precies zoals Trump hem had aangewezen.
Na het uitlekken van gesprekken uit Rusland hebben Amerikaanse politici, waaronder Republikein Don Bacon, geëist dat Witkoff wordt ontslagen vanwege vermeende pro-Russische voorkeuren. Russia’s assistent president Ushakov noemde de gelekte telefoongesprekken een poging om de vredesonderhandelingen te ondermijnen, en stelde dat de gesprekken vertrouwelijk waren en dat de lekkage ongepast is.
