De context en aanleiding van COP30
Dit was de eerste Conferentie van Partijen (COP) die plaatsvond na het verlies van de betrokkenheid van de Verenigde Staten, die hun positie als klimaatontkenner niet hernamen. Op zaterdag 22 november 2025 om 20:30 uur (VK-tijd) vond dit specifieke evenement plaats. Er was enige verlichting in de omstandigheden; het had erger kunnen zijn. Diverse factoren speelden mee, waaronder de afwezigheid van de VS, de economische crises op het gebied van levensonderhoud, handel en conflicten, die de inzet van verschillende regeringen bemoeilijkten. Daarnaast heerste de vrees dat de intense hitte en de afbrokkelende infrastructuur van de Amazonese havenstad Belem tot chaos zouden leiden.
De afloop van het congres en de belangrijkste issues
Ondanks de luidruchtige regenval die op het tijdelijke onderkomen neerdaalde, en zelfs een brand, wist de top haar werkzaamheden voort te zetten. Het grootste teleurstellende feit was het ontbreken van een akkoord over een ‘routekaart’ – een discussiedocument over de beste wijze om de inzet op fossiele brandstoffen af te bouwen. Het niet bereiken van overeenstemming, of zelfs het akkoord om het oneens te zijn, was een significante mislukking maar geen onverwachte. COP’s functioneren doorgaans op basis van consensus, waarbij veel compromissen worden gesloten, maar waarbij één land altijd een voorstel kan vetoën. In het geval van fossiele brandstoffen was het een groep oliestaten onder leiding van Saudi-Arabië, die ervoor zorgde dat er zelfs niet werd gesproken over de transitie van olie en gas.
De nieuwe realiteit en positieve stappen
Gegeven dat dit de eerste COP was in een wereld die zojuist een jaar had meegemaakt dat warmer was dan ooit in de moderne geschiedenis, was het frappant dat er ondanks alles toch enige voortgang werd geboekt. Deze bijeenkomst heeft nieuwe deuren geopend en belangrijke gesprekken gestart over vraagstukken die voorheen nauwelijks de aandacht kregen. Zo werd besproken hoe de handel in overeenstemming moet worden gebracht met de al versnelde overgang van fossiele brandstoffen in veel landen. Daarnaast werd benadrukt dat kritische mineralen en de toegang daartoe evenveel aandacht moeten krijgen als fossiele brandstoffen, vanwege hun essentiële rol bij de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen.
De voortzetting van de energie- en natuurinitiatieven
Hoewel er geen officieel plan werd aangenomen om fossiele brandstoffen uit te faseren, is het gesprek hierover gestart en zal het niet worden stopgezet. Op het gebied van bossen werd er ook enige vooruitgang geboekt. Een opvallend resultaat was dat Braziliaanse Tropical Forests Forever Facility, dat onder andere geschikt is voor regenwoudbeheer, ondanks de beperkte middelen van vele deelnemende landen, steun kreeg ter waarde van 5,5 miljard dollar. Bovendien bracht Brazilië een geruststellend, maar noodzakelijk, paradigma-verschil in de discussies. Terwijl de meeste vorige COP’s werden gedomineerd door landen zoals het Verenigd Koninkrijk, de EU en de VS, die verandering nastreefden vanwege de economische en maatschappelijke kansen die een groene transitie bieden, benadrukte Brazilië dat actie vooral een morele plicht is.
De discursieve rollen van Brazilië en de conclusie
Volgens minister Marina Silva, die de delegaties toesprak, beschikken we reeds over vrijwel alle technische oplossingen voor klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en andere urgente sociale problemen. Wat nu nodig is, zo stelde zij, is de ethische inzet om onze technische kennis toe te passen en onze politieke beslissingen te versnellen, om zo de reeds gemaakte toezeggingen na te komen.
