Bij een analyse van een meer dan 700 jaar oude ring werd een zeldzame roodpaarse saffier aangetroffen, gezet in 18-karaats goud met een leeuwendecoratie. In een eeuwenoud Slowaaks kasteel is een prachtige gouden ring gevonden, waarschijnlijk gedragen door een bisschop. In het juweel prijkt een opmerkelijke paarsrode saffier uit Sri Lanka — geflankeerd door leeuwfiguren. “Zo’n ring stond symbool voor spirituele waarden, bescherming en status. Wie deze ring droeg, liet zijn rijkdom zien én hoopte op goddelijke bescherming via de symbolen,” aldus archeoloog Noémi Beljak Pažinová van de Universiteit Constantijn de Filosoof in Nitra (Slowakije). Dit vertelde zij per mail aan de redactie van Live Science — altijd verrassend als een artefact zo tot leven komt.
Een bisschopsring? Bijzonder juweel met saffier en leeuw uit de 14e eeuw gevonden in Slowakije
Beljak Pažinová leidde het internationale team dat deze ring onderzocht, gevonden in het kasteel van Zvolen (Centraal-Slowakije). De vondst werd al in 2001 gedaan door een lokale schatzoeker, maar archeologen kregen de ring pas in maart 2023 in handen. De resultaten zijn in juni 2025 online gepubliceerd in het Journal of Archaeological Science: Reports.
In de middeleeuwen waren ringen een alledaags accessoire — zowel voor mannen als vrouwen. Maar een gouden ring met zeldzame edelsteen blijft een absolute uitzondering, zo vermelden de onderzoekers in hun studie. zulke sieraden waren meestal alleen voor de elite weggelegd.
Hoe werd de ring onderzocht?
Om het sieraad niet te beschadigen, gebruikten de wetenschappers moderne analysemethodes zoals Raman-spectroscopie — met licht brengen ze de chemische samenstelling van het materiaal in kaart. Ook werd microfluorescentie via röntgenstralen ingezet, waarmee ze precies konden bepalen welke elementen de ring bevatte.
Het bleek te gaan om een 18-karaats gouden band met een robuuste saffier van 2 karaat — technisch gesproken een korund. Zowel robijnen als saffieren behoren tot deze mineraalgroep. Het verschil: de kleur. Zoals Beljak Pažinová uitlegt, komen robijnen door chroom rood op, terwijl saffieren in allerlei kleuren voorkomen. In dit geval wijst alles op een uitzonderlijke paarse saffier.
Van Sri Lanka naar Europa — via eeuwenoude handelsroutes
Het corundum waaruit de steen bestaat, blijkt een duidelijke herkomst te hebben: Sri Lanka. Dit eiland is al sinds de Romeinse tijd beroemd om zijn saffieren en andere edelstenen — en dat is vandaag in 2025 nog steeds zo. De edelsteen bereikte waarschijnlijk Midden-Europa via eeuwenoude handelsroutes. Die liepen over Aleppo (Syrië) of het oude Constantinopel. een sappig detail dat de wereld altijd met elkaar verbonden is geweest, zelfs zónder internet.
De leeuw als symbool — kracht, moed en wedergeboorte
Het decoratieve leeuwenmotief op de ring is in de Europese middeleeuwen uiterst zeldzaam. De leeuw stond toen — en nog steeds — symbool voor kracht, moed en vorstelijkheid. In de christelijke traditie was de leeuw tegelijkertijd een verwijzing naar wederopstanding. Men vermoedt daarom dat deze ring een diepe religieuze betekenis had.
Bisschoppen waren in die tijd verplicht een speciale ring te dragen — het zogenaamde bisschopsring. volgens Beljak Pažinová is het heel aannemelijk dat een hooggeplaatste geestelijke eigenaar was van dit meesterwerk.
Vragen die blijven: wanneer en aan wie?
Het blijft mysterieus wie de originele drager was en wanneer precies de ring verloren raakte. Het onderzoeksteam geeft aan dat het kasteel vanaf de tweede helft van de 14e eeuw langzaam werd verlaten. De ring werd uiteindelijk per toeval in de residentiële binnenplaats gevonden. De stijl zelf wijst op een datering rond 1300.
Volgens de onderzoekers is een gouden ring met een paarse saffier en een leeuwendecoratie uniek in het middeleeuwse Europa — een echte vondst waar elke geschiedenisfan in Nederland warm van wordt. Even denken: wie zou nú nog zo’n persoonlijk sieraad dragen?
- Wist u dat: Saffieren in het Nederlands vaak ‘blauw’ suggereren, maar ze alle kleuren kunnen hebben — behalve rood (want dan heet het officieel een robijn).
- Het kasteel van Zvolen is nu een museum en zeker een bezoek waard voor Slowakije-fans.
- In de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam liggen ook middeleeuwse ringen, maar geen enkele met zo’n zeldzame combinatie als deze.
Praktische tips voor juwelenliefhebbers
- Als u een antieke ring koopt, vraag dan of die met moderne technieken is onderzocht: zo leert u meteen meer over oorsprong en waarde.
- Let op symbolen. Motieven als leeuwen, vissen of bloemen vertellen vaak verrassend veel over de geschiedenis van een sieraad.
- En tot slot — bewaar bijzondere vondsten altijd goed! Er zijn in Nederland genoeg gespecialiseerde restauratoren, zoals die van het Nederlands Goud- en Zilver Museum in Schoonhoven, om uw ring weer te laten schitteren.
Meer weten of zelf een ring vinden? Duik eens in de lokale geschiedenis — wie weet komt u tijdens een wandeling in Limburg, Drenthe of zelfs op Texel een vergeten schat tegen. Dat zou toch wat zijn.
