Mental health is een steeds groter probleem onder jongeren en volwassenen in Nederland. Afgelopen tien jaar is er veel meer aandacht gekomen voor psychisch welzijn — en de cijfers zijn er niet rustiger op geworden. De stijgende trend is duidelijk, vooral als je kijkt naar depressie en angststoornissen bij jongeren. Volgens het CBS kreeg tussen de 1% en 6% van de 15-25 jarigen te maken met een ernstige depressie. Maar dit probleem raakt trouwens zeker ook volwassenen en ouderen boven de 65. Het belang van vroegtijdige signalen herkennen? Niet te overschatten.
Gebruik van kalmeringsmiddelen bijna verdrievoudigd in 17 jaar — experts luiden de noodklok
Tussen 2007 en 2024 is het gebruik van kalmerende en slaapmiddelen in Nederland praktisch verdrievoudigd. Maar nog geen 60% van de mensen die kampen met mentale klachten, klopt daadwerkelijk aan bij een zorgverlener — cijfers waar psychologen zich zorgen om maken. Depressie uit zich lang niet altijd alleen emotioneel; fysieke klachten, cognitieve problemen en gedragsveranderingen komen óók vaak voor. Denk bijvoorbeeld aan:
- Concentratieproblemen en moeite met keuzes maken
- Trager praten of denken dan normaal
- Steeds meer sociale contacten uit de weg gaan
- Werk of privé-verantwoordelijkheden laten versloffen
- Donkere gedachten — zelfs suïcidegedachten of neiging tot zelfbeschadiging
Signalen herkennen is van levensbelang. Of het nu om uzelf gaat, een vriend(in), of een collega — let op klachten als leegte, somberheid, prikkelbaarheid en het verliezen van interesse in dingen waar iemand eerst van genoot. Laag zelfbeeld komt opvallend vaak tot uiting in negatieve opmerkingen over zichzelf — en die zijn lastig te negeren.
Welke zinnen verraden vaak dat iemand met depressie worstelt?
Dépressie kent geen standaardvorm; ieders ervaring is persoonlijk en afhankelijk van achtergrond, familie en sociale omgeving. Toch wil ik één ding gerust benadrukken: herstel is mogelijk. Het is geen makkelijke weg, maar zorgen voor een veilige omgeving, de juiste mensen om je heen verzamelen en tijdig professionele hulp inschakelen, maakt een groot verschil.
Twijfelt u of een dierbare depressief is? Let dan niet alleen op het gedrag, maar luister naar het taalgebruik. Luisteren is de belangrijkste eerste stap, zonder meteen te hoeven ‘bemoedigen’. Uit onderzoek blijkt dat er bepaalde zinnen zijn die mensen die depressief zijn, opvallend vaak herhalen. Hieronder een overzicht:
- Zichzelf overal de schuld van geven: “Het is allemaal mijn schuld.”
- Ongeloof in eigen kunnen: “Ik kan het gewoon niet.”
- Zwart-wit denken: “Het lukt me nooit” of “Ik doe altijd alles fout.”
- Altijd moe zijn: “Ik ben zó uitgeput.”
- Geen nieuwe contacten willen: “Laat mij maar met rust.”
- Verwijten naar zichzelf: “Ik had het anders moeten doen.”
Buiten deze zinnen hoort u misschien ook uitspraken als: “Het maakt niemand iets uit wat ik doe,” of “Niemand geeft om mij.” Niet zelden uit zich dit in apathisch klinkende opmerkingen over dingen die ze vroeger leuk vonden — van avondjes Pathé tot de zomerfestivals in Amsterdam. Het is belangrijk die signalen te zien, want snel hulp bieden kan het verschil maken.
Wat kunt u nu praktisch doen?
- Vraag open en zonder oordeel hoe het écht met iemand gaat.
- Vermijd het bagatelliseren van klachten met goedbedoelde adviezen als ‘Kop op!’.
- Verwijs gerust naar lokale hulplijnen, zoals MIND Korrelatie of de huisarts.
- Vergeet uzelf niet — zorgen voor een ander kan ook zwaar zijn.
We zitten in 2025 en gelukkig spreekt Nederland méér dan ooit open over mentale problemen. Maar: stigma bestaat nog steeds, ook als je door weer en wind richting je werk bij KPN of via Station Rotterdam Centraal struikelt. Tijd dus om elkaar echt te zien – en te luisteren.
