Nieuw onderzoek van Harvard wijst op gewoontes die ongemerkt je cognitieve achteruitgang kunnen versnellen. Naarmate de jaren verstrijken, sluipen er routines in ons dagelijks leven waarvan je niet altijd doorhebt hoe schadelijk ze kunnen zijn voor je brein. Denk aan subtiele veranderingen — minder scherp zijn, iets eerder je sleutels kwijt. Herkenbaar? Geheugenproblemen en mentale slijtage zijn natuurlijke fenomenen, maar volgens experts van de Harvard Universiteit kun je daar zelf verrassend veel aan doen. Zij namen zeven specifieke gewoontes onder de loep die schadelijk zijn voor hersenen en geheugen. Het goede nieuws: een paar slimme aanpassingen maken op elke leeftijd verschil.
De 7 dagelijkse gewoontes die je hersenen sneller laten slijten (en hoe je dat omdraait)
Het onderzoeksteam van Harvard legde een lijst voor met gewoontes die een duidelijk negatief effect hebben op geheugen, stemming en zelfs je fysieke gezondheid. Gelukkig kan het ook anders. In deze lijst — onlangs gedeeld bij National Geographic — lees je over de 7 gewoontes die je nu kunt ombuigen voor blijvend resultaat.
- Van je gedachten tot je koffie, het draait om kleine upgrades in je dagelijkse keuzes.
1. Negatief denken omdraaien
Je gedachten vormen niet alleen je humeur — ze sturen ook je hersenactiviteit. Volgens psychotherapeut Amy Morin verhogen negatieve patronen het stresshormoon en kunnen ze op termijn leiden tot angst en depressie. Herken je dat malen in je hoofd aan het eind van de dag? Probeer elk negatief idee te vervangen door een feit of compliment aan jezelf, hoe simpel ook. Je zult merken dat zelfs zo’n kleine herschikking je dag lichter maakt.
2. Te lang binnen in het donker blijven
Vooral tijdens de lange Nederlandse winters merk ik dat ik soms te weinig daglicht zie. Experts adviseren om geregeld naar buiten te gaan, want zonlicht zet je lichaam aan tot het maken van serotonine, hét hormoon dat je stemming, slaap en zelfs je eetlust reguleert. Plan dus bewust een wandeling langs de grachten — of gewoon door het Vondelpark — ook als het even regent.
3. Te veel cafeïne drinken
We houden van onze koffie — al staan de rijtjes bij Coffeecompany in Utrecht soms tot buiten. Toch heeft Harvard goed nieuws: een kopje of twee is prima, maar boven de 400 milligram caféine (dat zijn zo’n 4 koppen) kan het je stressniveau en slaap verstoren. Let ook op thee en cola — cafeïne verstopt zich op meer plekken dan je denkt. Wel eens geprobeerd om een paar dagen decaf te pakken? Dat verschil voel je meteen.
4. Direct schermen gebruiken na het wakker worden of voor het slapen gaan
Het blauwe licht van smartphones, tablets of je tv legt de rem op je hersenrust. Je bent geneigd om meteen Instagram of je mail aan te slingeren. Probeer je ochtend (en avond) te starten zonder scherm, zelfs als dat betekent dat je je NS-app pas in de metro bekijkt. Je merkt dat je die eerste momenten helderder en minder gehaast beleeft.
5. Te harde muziek luisteren
Wist je dat je oren en hersenen nauwer samenwerken dan je denkt? Langdurig harde geluiden kunnen blijvend gehoorschade en zelfs een dip in je hersencapaciteit veroorzaken. Zet het volume lager en las geregeld een stiltemoment in. Kleine tip: de klassieke afspeellijsten van Radio 4 zijn ideaal om je focus terug te vinden.
6. Onvoldoende slaap
Het is bijna cliché, maar te weinig slaap (want nog ‘even’ die aflevering kijken) leidt tot geheugenproblemen, concentratieverlies en tekorten aan energie. Uit Nederlands onderzoek blijkt zelfs dat slechte slapers meer risico lopen op hart- en vaatziekten. Acht uur is niet zomaar een getal, maar een investering die je de volgende dag meteen terugkrijgt.
7. Te weinig écht contact met anderen
In een tijd van snelle WhatsApp-berichten vergeten we soms hoe belangrijk het is om in levenden lijve samen te zijn. Zonder verbinding met vrienden of familie stijgt het risico op depressie en chronische onzekerheid. Spreek dus weer eens af met die collega die je alleen via Teams spreekt, of neem de tijd om samen op het terras een patatje te eten.
Tot slot: kleine aanpassingen, groot effect
Niemand verwacht van zichzelf perfectie — we vergeten allemaal soms iets of nemen net dat ene bakkie extra. Maar als je deze Harvard-tips oppakt, voel je de komende weken al verschil. Scherp blijven begint bij het bewust kiezen voor je brein. Gelukkig hoef je daarvoor niet ver te zoeken; het kan gewoon op je dagelijkse fietsrit, tijdens een praatje bij de koffieautomaat of een snelle wandeling door de regen.
